ეკა გიგაური: „ოცნება” შეურაცხყოფაზე იმიტომ გადადის, რომ კითხვებზე პასუხები არ აქვს”

ეკა გიგაური: „ოცნება” შეურაცხყოფაზე იმიტომ გადადის, რომ კითხვებზე პასუხები არ აქვს”საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს აღმასრულებელი დირექტორი ეკა გიგაური „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში პარლამენტის თავმჯდომარის გადაცემა „არჩევანში“ გაკეთებულ განცხადებებს აფასებს, რომლებიც ირაკლი კობახიძემ არასამთავრობო ორგანიზაციებთან დაკავშირებით გააკეთა.

“არსებობს მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანება „არასამთავრობო სექტორი“, რომელსაც უწოდებენ ხოლმე ხანდახან სამოქალაქო სექტორს, ამას არ აქვს კავშირი სამოქალაქო საზოგადოებასთან. ჩვენ მივეცით, რეალურად, სამოქალაქო საზოგადოებას განვითარების შესაძლებლობა, თუმცა, სამწუხაროდ, ჯერ კიდევ რჩება ჩაკეტილი წრე – ამას თავისი ობიექტური და სუბიექტური მიზეზები აქვს, მაგრამ რეალობა არის მთავარი, ხომ? სერიოზული პრობლემებია. მე შეფასებას ვაკეთებ და ვადასტურებ, რაც შეეხება სიღრმეში შესვლას, ეს არ მინდა.

იგივე არასამთავრობო ორგანიზაციები ამბობენ რას: ხშირად გაუკეთებიათ ასეთი განცხადება, რომ სასამართლოში, თურმე, 2012 წლამდე იყო უკეთესი ვითარება, ვიდრე არის დღეს. ანუ, წარმოიდგინეთ, ეს არის უტიფრობა, ელემენტარულად. ისინი ადეიშვილის სასამართლოს, პირდაპირ იუსტიციის ქვეშ მოქმედებდა სასამართლო სისტემა, ადარებენ დღევანდელ სისტემას. მინდა, რამდენიმე სტატისტიკური მონაცემი მოგიყვანოთ და რა დონეზე არაობიექტურია მათი შეფასებები, უბრალოდ, ამის დადასტურება მინდა. ახლა რა ხდება სასამართლოში _ ეს მარტო სტატისტიკა კი არ არის, ამის უკან დგას თითოეული ადამიანის დაცული უფლება, ამ სტატისტიკის უკან დგას გადარჩენილი სიცოცხლეები და თავისუფლება“, _ განაცხადა ირაკლი კობახიძემ.

_ ქალბატონო ეკა, მორიგი მწვავე კრიტიკა გაისმა ხელისუფლების მხრიდან არასამთავრობო სექტორის მიმართ. ძალიან მწვავე განცხადება გააკეთა პარლამენტის თავმჯდომარემ. როგორ აღიქვით ირაკლი კობახიძის განცხადებები, ეს იყო ხელისუფლების მორიგი შეტევა არასამთავრობო სექტორზე თუ სხვა რამე?

_ როგორც ჩანს, მათ სპეციალურად მომზადებული მესიჯ-ბოქსი ჰქონდათ. ისინი თავს ესხმოდნენ არასამთავრობო სექტორს და პერსონალურად მე. როგორც ჩანს, მათ პიარ-ტექნოლოგებმა ეს რჩევები მისცეს, რადგანაც ამ მარათონში ჩართული იყო არა მხოლოდ პარლამენტის თავმჯდომარე, არამედ რამდენიმე სხვა ადამიანიც. მათ არც ვიცნობდი, აღმოჩნდა, რომ ისინი დეპუტატები არიან. სხვა აქტივობებით, როგორც ჩანს, არც გამოირჩევიან.

მათ ვურჩევდი, რომ ენერგია და დრო დახარჯონ იმაზე, როგორ მუშაობს ჩვენი პროკურატურა. პროკურატურა ეფექტური რომ ყოფილიყო და გახმაურებულ საქმეებთან დაკავშირებით გამოძიება ჩაეტარებინა, „ქართული ოცნება“ ასეთ მდგომარეობაში არ იქნებოდა. ხალხს პროკურატურისა და გამოძიების მიმართ მაღალი ნდობა ექნებოდა და ხელისუფლებას თავის მართლება არ მოუხდებოდა.

დღეს ვხედავთ, რომ ბევრი გახმაურებული საქმე არსებობს. მათ შორის წინა ხელისუფლების დროს უკანონო ჩანაწერების არქივთან დაკავშირებული საქმეები. პირადი ცხოვრების გავრცელების საქმეებთან დაკავშირებული საქმეები, სარალიძის საქმე და ბევრი სხვა. მათზე საზოგადოებას აქვს კითხვის ნიშნები, მაგრამ როდესაც ეს კითხვის ნიშნები ისმება საზოგადოების მხრიდან, ყოველ ჯერზე მმართველ გუნდს დისკუსია გადააქვს პოლიტიკურ ჭრილში და იწყებენ საუბარს წინა ხელისუფლების მიერ ჩადენილ დანაშაულებზე.

საზოგადოებამ კარგად იცის, რა პრობლემები ჰქონდა წინა ხელისუფლებას. დღეს საზოგადოების ინტერესი დღევანდელი პრობლემების მოგვარებაა. დაარწმუნოს ხელისუფლებამ საზოგადოება იმაში, რომ ყველაფერი კეთდება იმისთვის, რომ იგივე საგამოძიებო მოქმედებების მიმართ იყოს მეტი ნდობა და სხვა მიმართულებითაც ეფექტურად მუშაობდნენ.

ამიტომ, მათ ვურჩევდი, რომ ძალისხმევა ამ მიმართულებით წარმართონ. მოსთხოვონ შესაბამის ორგანოებს, ეფექტური რეაგირება გააკეთონ სხვადასხვა ფაქტებზე.

ვფიქრობ, რომ ამ თავდასხმას შეიძლება ჰქონდეს სხვა მიზეზებიც.

_ რა მიზეზებზე საუბრობთ?

_ პირველი არის ის, რომ ამ კითხვებზე ხელისუფლებას პასუხები არ აქვს და ურჩევნიათ, რომ ადამიანების შეურაცხყოფაზე გადავიდნენ. მეორე არის ის, რომ, შესაძლოა, მათ მოლოდინი აქვთ, რომ მომავალშიც ჩვენ შეიძლება კრიტიკული ანგარიშები გავაკეთოთ.

_ მმართველი გუნდის ლიდერი წინასაარჩევნოდ ასეთ განცხადებას რომ აკეთებს, ხომ არაა ეს პრევენცია იმ კრიტიკულ დასკვნებზე, რაც შესაძლოა არასამთავრობოებმა გააკეთონარჩევნების თემაზე?

_ აქეთკენ მიმყავდა საუბარი. ეს შეიძლება იყოს მათი მხრიდან გარკვეული პრევენცია და ემზადებოდნენ იმისთვის, რომ ჩვენ ვიქნებით კრიტიკულები. მაგრამ, თუ ისინი არაფერს დააშავებენ, ჩვენც არ ვიქნებით კრიტიკულები. ძალიან მარტივად არის საქმე. იგივე ბოლოს გახმაურებულ საქმესთან დაკავშირებით, თუ საქმეში ჩართულ ყველა პირს დასჯიან, ჩვენ მათ მადლობას გადავუხდით და დადებითად შევაფასებთ.

თუ ხელისუფლების მიზანია, რომ სამოქალაქო სექტორი გაჩუმდეს, ეს ასე არ მოხდება. ცხადია, მათ აქვთ ასეთი მიზანი. 2 ოქტომბერს ძალიან ანერვიულებულები იყვნენ და აგრესიით გამოირჩეოდნენ.

წინა ხელისუფლების დროსაც თავს გვესხმოდნენ. მაშინაც არ გავუჩერებივარ ამას მე პირადად და ვერც ეს ხელისუფლება ვერ მოახერხებს, რომ ჩემი კრიტიკა გააჩეროს. ამიტომ ტყუილად ხარჯავენ დროს და ენერგიას და სჯობს, რომ ამ ქვეყნის წინაშე არსებულ გამოწვევებს უპასუხონ.

_ ზოგადად ხელისუფლებების თავდასხმას როგორ აფასებთ არასამთავრობო სექტორზე, მედიაზე, კრიტიკულად განწყობილ ანალიტიკოსებზე?

_ მე მგონია, რომ ეს მიუთითებს იმაზე, რომ კვალიფიციური პასუხები არ აქვთ კითხვებზე. როდესაც ასე ხდება, მაშინ ეს ყველაფერი აგრესიაზე გადადის. მათ არ იციან პრობლემიდან გამოსავალი და სხვა დამნაშავეებს ეძებენ. ეს სხვა დამნაშავეები შეიძლება იყოს მედია, არასამთავრობო სექტორი, ან კრიტიკულად განწყობილი ექსპერტი…

ვინც აკრიტიკებს ხელისუფლებას, ყველას სურვილი ქვეყნის გაჯანსაღებაა. ამიტომ აგრესიას აზრი არ აქვს. ხელისუფლებამ უნდა დაუმტკიცოს საზოგადოებას, რომ ისინი ცდილობენ კრიზისიდან გამოსვლას, ეფექტური გამოძიების ჩატარებას და იმას, რომ ინსტიტუციების მიმართ ნდობა მაღალი იყოს. ასევე ეკონომიკური ვითარების გამოსწორებასა და სიღარიბის დაძლევას.

_ კობახიძემ თქვა ისიც, რომ არასამთავროები საუბრობენ, რომ ადეიშვილის სასამართლო დღევანდელზე უკეთესი ყოფილა. გაქვთ როდისმე ასეთი ფრაზა ნათქვამი?

_ არა. ასეთი ფრაზა არასდროს არ გვითქვამს. ვამბობთ, რომ რიგ საქმეებთან დაკავშირებით სასამართლოში გვაქვს გაუმჯობესება, თუმცა როგორც კი შემოდის პოლიტიკა ამ საქმეებში, როგორც კი გავლენიან ჯგუფს უნდა, რაღაცას მიაღწიოს სასამართლო სისტემაში, სასამართლო ამ ზეწოლას და გარე გავლენებს ვერ უძლებს.

წინა ხელისუფლების პირობებში ჩვენ ვებრძოდით მურუსიძეს, ჩინჩალაძეს და მსგავს მოსამართლეებს. დღეს ეს მოსამართლეები დაწინაურებული და ყველაზე გავლენიანი მოსამართლეები არიან. ჩვენ გვაქვს ძალიან დიდი შეშფოთება ამასთან დაკავშირებით. ჩვენ ეს არ მოგვწონს და ყოველთვის ვილაპარაკებთ ამაზე.

_ როცა ხელისუფლება წინა ხელისუფლების დანაშაულებზე აპელირებს, რომელიმე გახმაურებული საქმე თუ გამოიძიეს ბოლომდე?

_ მე არ მახსენდება, თუმცა გამოძიებები მიმდინარეობდა ყოფილი თანამდებობის პირებთან მიმართებაში. იყო საქმეები, სადაც შეიძლებოდა, პროკურატურა უფრო ეფექტური ყოფილიყო. ჩვენ გვქონდა პროკურატურასთან ბევრი კითხვა.

ჩვენ არასდროს გვითქვამს, რომ ყოფილი თანამდებობის პირების პასუხისმგებლობის საკითხი არ უნდა დამდგარიყო. თუ ვინმემ დაარღვია კანონი, ცხადია, უნდა დამდგარიყო მათი პასუხისმგებლობის საკითხი. ამაზე ვსაუბრობდით ჩვენს ანგარიშებში ადრე და ამას ვამბობთ დღესაც. მაგრამ მთავარი არის ის, რომ დღეს ჩვენ ვართ ამ ხელისუფლების პირობებში. გავიდა 6 წელი, არის პრობლემები და ამ პრობლემების მოგვარების გზები გვინდა.

წინა წლებში რაც ხდებოდა, ამაზე უფრო კვალიფიციურად შემიძლია ვილაპარაკო, ვიდრე „ოცნების“ ნებისმიერმა წევრმა. 1.000 ანგარიში გვაქვს გამოქვეყნებული. ახლა ჩვენ გვაინტერესებს, ეს კონკრეტული ლოკალური პრობლემა როგორ გვარდება. ამიტომ ვართ ასეთი კრიტიკულები. ჩვენ გვინდა, რომ ჩვენი ქვეყანა წინ მიიწევდეს და მუდმივად წარსულზე არ ვსაუბრობდეთ.

_ მუდმივად 9 წელზე საუბარი ხომ არ არის ის, რომ ხელისუფლება უნდა, ეს არჩევნებიც ორპარტიული გახადოს და ვითარება შავ და თეთრ ფერებში წარმოადგინოს და სხვა ფერები გააქროს პოლიტიკური არენიდან?

_ შემოსულია პოლიტიკური შემადგენელი და, რა თქმა უნდა, ცდილობს ხელისუფლება, საზოგადოებას წინა პერიოდში არსებული პრობლემები გაახსენოს. ძალიან მნიშვნელოვანია, ჩვენი მოქალაქეები მაინც აქტიურობდნენ არჩევნების პერიოდში. იმის მიუხედავად, რომ დიდი არჩევანი არ არის, არჩევანი მაინც არსებობს. მნიშვნელოვანია, პარტიებისა და კანდიდატების შეფასება მოხდეს არა პოპულისტური და პროპაგანდისტული გზავნილების საფუძველზე, არამედ იმის მიხედვით, თუ რას სთავაზობენ პარტიები მოქალაქეებს, რა პროგრამები და ხედვები აქვთ. სხვა გამოსავალი არ არის.

სამწუხაროა, რომ დღეს ჩვენ მუდმივად ჩხუბს ვხედავთ სატელევიზიო ეთერებში და ნაკლებად არის საუბარი კონკრეტული პოლიტიკური პარტიების დღის წესრიგსა და პროგრამებზე. ეს ცუდია იმიტომ, რომ მოქალაქეებს ნაკლები ინფორმაცია აქვთ ამ თემაზე, თუმცა იმედი მაქვს, რომ არჩევნების მოახლოებასთან ერთად მოქალაქეებს მეტი ინფორმაცია ექნებათ პარტიების ხედვებთან და პროგრამებთან დაკავშირებით.

იაგო ნაცვლიშვილი, ახალი თაობა