რამდენად რელევანტურია პრეზიდენტის ინაუგურაციის თელავში გამართვის გადაწყვეტილება, ხომ არ ჩანს გარკვეული ბზარი გაერთიანებულ ოპოზიციაში და რამდენად რეალურია ოპოზიციამ შედეგს მიაღწიოს და საპარლამენტო არჩევნები პროპორციული სისტემით ჩატარდეს? _ ამ საკითხებზე „ახალ თაობასთან“ ანალიტიკოსი ზაალ ანჯაფარიძე საუბრობს:
_ რამდენად რელევანტური გადაწყვეტილებაა სალომე ზურაბიშვილის ინაუგურაციის თელავში ჩატარება?
_ მგონია, რომ გადაწყვეტილება რელევანტური იყო იმ გარემოებებიდან გამომდინარე, რაც შეიქმნა ინაუგურაციის წინ. ეს ერთგვარი იძულებითი გადაწყვეტილებაც იყო იქიდან გამომდინარე, რომ ოპოზიცია აპირებდა მიტინგის გამართვას და ინაუგურაციისთვის ხელის შეშლას. წარმოიდგინეთ, როგორი სანახავი იქნებოდა ამდენი საერთაშორისო სტუმრის წინ.
_ ამას მოერიდნენ?
_ ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორი იყო. დედაქალაქში ინაუგურაციის ჩაშლა სერიოზული დარტყმა იქნებოდა სახელმწიფო იმიჯისთვის და თავად მმართველი პარტიის როგორც იმიჯის, ასევე მისი ავტორიტეტისთვისაც.
ეს იქნებოდა იმის ინდიკატორი, რომ ქვეყანაში არ არის სტაბილურობა. გასაგებია, რომ სახელმწიფო გადამეტებულ ძალას ვერ გამოიყენებდა, როგორც ამას წინა ხელისუფლება აკეთებდა. გარდა ამისა, პარლამენტის წინ შვილმოკლული მშობლების კარვებია და ისინი დიდი ალბათობით ამ კარვებს არ აიღებდნენ. ყველა ამ ფაქტორმა განაპირობა ინაუგურაციის ადგილის გადატანა.
ის, რომ თელავი იმიტომ შეირჩა, რომ ამ ქალაქმა ხმა არ მისცა სალომე ზურაბიშვილს და ამით უნდოდათ კეთილი ნების ჟესტი გამოევლინათ ამ ქალაქის ამომრჩევლის მიმართ, ეს უფრო პიარულს ჰგავს, ვიდრე რეალური სიტუაციის ასახვას.
_ ოპოზიცია ამბობს, რომ არ აპირებს ინაუგურაციის ჩაშლას, ეს დამაჯერებელი არ გგონიათ?
_ ოპოზიციისგან ვერ მოვისმინე მკაფიო განცხადებები, რომ ისინი არ აპირებენ ჩაშლას, ერთ დღეს ერთს აცხადებენ, მეორე დღეს _ მეორეს. მათი განცხადებები არათანმიმდევრულია, ამიტომ რთულია მათგან ზუსტი აზრის გამოტანა. ვვარაუდობ, რომ შესაძლოა ოპოზიციაშიც იყვნენ რადიკალური ჯგუფები და ასევე შედარებით ზომიერი ჯგუფები და მათ შორის შეიძლება მიდიოდეს ერთგვარი პოზიციების ჭიდილი, თუ რა სცენარი აირჩიონ _ ძალადობრივი სცენარი თუ ზომიერი პროტესტი.
_ ხომ არ ფიქრობთ, რომ გაერთიანებულ ოპოზიციაში გარკვეული ბზარი შეინიშნება? 2016 წელს აქციების საკითხი გახდა ნაცმოძრაობის გაყოფის საბაბი. ახლაც მოვისმინეთ სალომე სამადაშვილის პოზიცია, რომ დარღვევების მიუხედავად ამიტომ დააჩქარა შედეგების აღიარება აშშ-მ და გრიგოლ ვაშაძეს პრეზიდენტი არ უნდა ეძახონ.
_ აბსოლუტურად ვეთანხმები ქალბატონი სალომეს პოზიციას, საერთაშორისო თანამეგობრობამ აღიარა სალომე ზურაბიშვილის გამარჯვება, არსებული დარღვევების მიუხედავად. ლეგიტიმურად ცნეს შედეგები, სალომე ზურაბიშვილი პრეზიდენტად არის არჩეული და ამ დროს, გამოხვიდე და მის კონკურენტს ეძახო პრეზიდენტი, ეს ცოტა არ იყოს უხერხულ პოზიციაში აყენებს ნაციონალურ მოძრაობასაც და მთლიანად გაერთიანებულ ოპოზიციას საერთაშორისო თანამეგობრობის თვალში.
მათთვის ეს არის უცნაური და ცოტა არ იყოს პოლიტიკური უმწიფრობის დამადასტურებელი. იმიტომ, რომ ასეთი რამე დასავლეთში არ ხდება. იქ, სადაც კანდიდატის გამარჯვება აღიარებულ იქნა, შენ დამარცხებულ კანდიდატს ეძახო პრეზიდენტი. ასეთი რამე უცხოელებს არ ესმით. ამიტომაც სალომე სამადაშვილს, რომელსაც ელჩად აქვს ნამუშევარი, სხვებთან შედარებით უკეთესად ესმის დასავლური მენტალიტეტი და სავარაუდოდ ამითაც იყო გამოწვეული მისი ასეთი დემარში. თუ შეიძლება ამას ასე ვუწოდოთ.
მე ვადევნებ თვალ-ყურს გაერთიანებული ოპოზიციის წარმომადგენლების განცხადებებს და არის ასეთი შთაბეჭდილება, რომ იქ გარკვეული ბზარები გაჩენილია. იქიდან გამომდინარე, რომ ვიღაცა რადიკალურ ზომებს ემხრობა, ვიღაცა ამას მხარს არ უჭერს.
_ შესაძლოა, გაერთიანებულმა ოპოზიციამ აქცია თელავში გადაიტანოს.
_ ნებისმიერი აქცია, თუკი ის გადაიზრდება ძალადობრივ ქმედებებში, თავისთავად ხიფათს შეიცავს. მაგრამ, ერთია აქციის თელავში გამართვა და მეორე _ თბილისში. ხელისუფლებას შეუძლია ამ აქციის ლოკალიზება. ორივე შემთხვევაში საფრთხის მატარებელია, მაგრამ ყოველ შემთხვევაში დედაქალაქში აქციის გამართვა უფრო მეტ საფრთხეს შეიცავდა, იმიტომ რომ თუ იქ წარმატება იქნებოდა მიღწეული, შესაძლოა სხვა ქმედებებში გადაზრდილიყო. პარლამენტის შენობის შტურმზე და ა. შ. გააჩნია, აქციაზე რამდენი ადამიანი მივა და რამდენად იქნებიან მზად, სადღაც შევარდნენ და რადიკალური ქმედებები განახორციელონ. ალბათ ეს ფაქტორიც გაითვალისწინეს, რადგან თელავში არ არის სამთავრობო შენობები და დასაკავებელი არც არაფერია.
_ ზურაბიშვილმა შესთავაზა ვაშაძეს, რომ აღიაროს პრეზიდენტად და მზადაა, ინაუგურაციაზე მიიწვიოს. ხომ არ ფიქრობთ, რომ ვაშაძეს უნდა გამოეყენებინა ეს და უფრო მაღალი პოლიტიკური კლასი ეჩვენებინა.
_ ვაშაძის მხრიდან ეს გონივრული ნაბიჯი იქნებოდა, მაგრამ გასაგებია, რომ ვაშაძე ამას ვერ გააკეთებდა, რადგან ამ შემთხვევაში ის წავიდოდა პოლიტიკური ძალის და მიხეილ სააკაშვილის წინააღმდეგ, რომელიც ამ გაერთიანების ფაქტობრივი ლიდერია.
აღიარებული პოლიტიკური კულტურა იმას მოითხოვს, რომ როდესაც უკვე დამარცხება დადასტურებულია, დამარცხებული კანდიდატი აღიარებს დამარცხებას. ასე ხდება ცივილიზებულ დემოკრატიულ სამყაროში. კანდიდატი არ იწყებს ისეთ გაუგებარ ქმედებებსა და განცხადებებს, რასაც ჩვენ ახლა ვხედავთ. რადგანაც ეს არ გააკეთა, ალბათ თვლის, რომ ეს მისი მხრიდან ერთგვარი სახის დაკარგვა იქნებოდა.
მე ვფიქრობ, რომ მას ადრე თუ გვიან მაინც მოუწევს ამის გაკეთება. სადამდე იქნებიან ასეთ რეჟიმში?! ეს უბრალოდ წარმოუდგენელია.
_ ოპოზიციის სრული სპექტრი ითხოვს პროპორციულ საარჩევნო სისტემაზე გადასვლას და საპარლამენტო არჩევნების ამ სისტემით ჩატარებას. რამდენად რეალურია ამის მიღწევა?
_ ოპოზიციას ჰქონდა საშუალება, რომ მიეღო ეს სისტემა და უკვე 2020 წელს ჩატარებულიყო არჩევნები ამ სისტემით. მაშინ მათ უარი თქვეს. რაც შეეხება ახლა ამის მოთხოვნას, შეიძლება თეორიულად დავუშვათ, რომ ხელისუფლება დათანხმდეს ამ ნაბიჯს, იმისათვის რომ სიტუაცია არ გაამწვავოს. შესაძლებელია, რომ ხელისუფლებამ დაიწყოს დიალოგი მათთან იმაზე, რომ 2020 წელს ჩატარდეს პროპორციული სისტემით არჩევნები.
იცით, რომ კონსტიტუციით გათვალისწინებულია, რომ 2024 წელს ამოქმედდება, მაგრამ მათ შეუძლიათ დაელაპარაკონ თავიანთ მაჟორიტარებს, რომ ამ ეტაპზე პოლიტიკური მიზანშეწონილობიდან გამომდინარე ასე სჯობს.
მოგეხსენებათ, როდესაც მათ მიიღეს გადაწყვეტილება, რომ 2020 წელს არჩევნები ისევ ძველი სისტემით ჩატარებულიყო, ქვეყანაში სხვა პოლიტიკური რეალობა იყო. ახლა სხვა პოლიტიკური რეალობა და სიტუაციაა, კონფრონტაციის მუხტი უფრო მაღალია. ხელისუფლება ისე თვითდაჯერებული ვეღარ არის, ამიტომაც მე არ გამოვრიცხავ, რომ ამ თემაზე კომპრომისისთვის მოინახოს გარკვეული ფანჯარა.
იაგო ნაცვლიშვილი, ახალი თაობა