იაგო ნაცვლიშვილი, ახალი თაობა
მსოფლიო სერიოზული გამოწვევის წინაშეა და მთელი სამყარო ებრძვის კორონავირუსს, რომელიც დღითიდღე ვრცელდება. ამან ცხოვრების ყველა სფეროში შეიტანა არცთუ მცირე კორექტირება. გამონაკლისი არც ქართული პოლიტიკაა.
ხომ არ დგება რისკი, ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის ძლივს მიღწეული შეთანხმება ამ ფორსმაჟორული ვითარების გამო ჩაიშალოს ან ხომ არ არის მოსალოდნელი არჩევნების ჩატარებაში კორექტირება შეიტანოს? – ამ და სხვა საინტერესო საკითხებზე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში პოლიტოლოგი გია ხუხაშვილი საუბრობს. ინტერვიუ საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადებამდეა ჩაწერილი
_ მსოფლიოში შექმნილია რთული მდგომარეობა კორონავირუსის გამო, მათ შორის საქართველოშიც. ამ ვითარებიდან გამომდინარე ხომ არ დგება გარკვეული რისკის წინაშე ძლივს მიღწეული შეთანხმება, ვინაიდან კონსტიტუციაში არის ჩანაწერი, რომლის მიხედვითაც იზღუდება კონსტიტუციის გადასინჯვა?
_ ეს არ არის იმპერატიული მოთხოვნა. კი ბატონო, გეთანხმებით, რომ შეთანხმების შეჩერების შესაძლებლობა ჩნდება, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ აუცილებლად უნდა შეჩერდეს.
ვითარება რთულია და ეს მხოლოდ საქართველოს პრობლემა არ არის, კარგად გვესმის და ჩვენ ვერ ვახდენთ იმის პროგნოზირებას, რომ დროის მიხედვით რამდენ ხანს შეიძლება გაგრძელდეს. აქედან გამომდინარე ვერაფერს გამოვრიცხავთ, მაგრამ პოლიტიკოსების კეთილგონიერების იმედი მაინც მაქვს და ვფიქრობ, რომ შესაბამისი გადაწყვეტილებები იქნება მიღებული.
თუ ხელისუფლებამ ეს არ გააკეთა, კორონავირუსის პრობლემა ადრე თუ გვიან დასრულდება და, შესაბამისად, მას მოუწევს ძალიან მაღალი პოლიტიკური ფასის გადახდა. იმიტომ, რომ მათ ისედაც მიადგათ რეპუტაციული ზიანი და ახლა თუ ესეც დაამატეს, ეს უკვე გადაულახავი წინაღობა გახდება მათი მომავლისთვის.
გასაგებია, რომ კორონავირუსი მათი მოკავშირეა, მაგრამ ასეთი ბოროტი მოკავშირის იმედად ყოფნა პოლიტიკურ პროცესში, ჩემი აზრით, ძალიან მიამიტობა იქნებოდა.
_ ძნელია, ამ ვითარებაზე ასეთი შეფასება გააკეთოთ, მაგრამ ასე გამოდის, რომ ”ქართული ოცნება” შექმნილი მდგომარეობიდან გამომდინარე სარგებლობს?
_ არა მგონია. მე არ მინდა, რომ დღეს ამ ვითარებაში ხელისუფლების მისამართით კრიტიკული ვიყო. სიმართლე გითხრათ, კმაყოფილი ვარ მისი მოქმედებებით. რა თქმა უნდა, პირველ რიგში ეს ეხება სამედიცინო პერსონალის და შესაბამისი სტრუქტურების მუშაობას. რამდენადაც გასაკვირი არ უნდა იყოს, მთავრობამაც გამოავლინა გარკვეული უნარი, ვითარების მეტ-ნაკლებად მართვის თვალსაზრისით. საზოგადოებასთან ნორმალური კომუნიკაციაც შეძლეს ამ ვითარებაში და, აქედან გამომდინარე, მის კრიტიკას არ დავიწყებ.
თუ იმაზე ვისაუბრებთ, რომ შესაძლოა ისინი შეეცადონ ამ ვითარების თავის სასარგებლოდ გამოყენებას, ეს რა თქმა უნდა, იქნება ძალიან ცუდი.
_ ეკონომიკის მხრივ შექმნილ რთულ ვითარებასა და არსებულ გამოწვევასაც პასუხობს მთავრობის პოლიტიკა?
_ არა მგონია, რომ ამ მიმართულებით ხელისუფლება რაღაც განსაკუთრებულს აკეთებდეს. გასაგებია, რაც არის ამ დროს გასაკეთებელი. პირველ რიგში სასურსათო უსაფრთხოების უზრუნველყოფაზე უნდა იზრუნონ და პრინციპში ამ მხრივ ჯერჯერობით განსაკუთრებულ პრობლემას ვერ ვხედავ. მიუხედავად იმისა, რომ გარკვეული პანიკური განწყობები ამ დღეებში ჩვენ ვნახეთ. თუმცა, ეს იყო ეპიზოდური და ეს კარგია.
იმას, რომ ჩვენ ეკონომიკაში რაღაც სისტემური პრობლემა შეგვექმნება, ვერ ვხედავ. პრობლემა რომ შეიქმნას, რაღაცა უნდა გქონდეს. შენობა რომ დაინგრეს, ამისთვის საჭიროა, რომ ჯერ შენობა გქონდეს. ჩვენ შენობა საერთოდ არ გვაქვს და, შესაბამისად, ვერც ვერაფერს დავანგრევთ. კი ბატონო, პრობლემები იქნება, მაგრამ გადაულახავი არაფერი არ არის.
_ ხომ არ ჩნდება რისკი, რომ არჩევნების გადადების საჭიროება დადგეს?
_ ყველაფრის რისკი არსებობს და არა მხოლოდ საქართველოში. ბუნდოვანია ბევრი რაღაც. იმიტომ, რომ ეს არის სრულიად ახალი მოვლენა და ჩვენ არ ვიცით, როდის დასრულდება ეს ყველაფერი და რა ფორმით. აქედან გამომდინარე ჩვენ ნურაფერს ნუ გამოვრიცხავთ, მაგრამ მე იმედი მაქვს, რომ საქმე აქამდე არ მივა.
_ მიღწეულ შეთანხმებებს შორის ერთ-ერთი მთავარი საკითხი იყო პოლიტპატიმრების თემა. მიუხედავად იმისა, რომ „ოცნება“ არ აღიარებდა ამას, მაინც არსებობდა მოლოდინი, რომ დაიწყებოდა პროცესი, რომელიც ჭიანურდება. რატომ? „ოცნებიდან“ ასეთი ხმებიც გამოვიდა, რომ თალაკვაძეს ამ შეთანხმებაზე წასვლის გამო პარტიაში მკაცრად უსაყვედურეს.
_ ნამდვილად არ არის გამორიცხული, რომ ეს ასე ყოფილიყო. მაგრამ საკითხავია, კონკრეტულად რის გამო უსაყვედურეს? ერთია ის, თუ როგორ დაელაპარაკა ვიღაცის ციხიდან გამოშვებაზე ვიღაცებს. ეს შემთხვევა ჩემთვის ცოტა გასაკვირი იქნებოდა. იქიდან გამომდინარე, რომ დავიჯეროთ, თითქოს თალაკვაძემ თავის თავზე აიღო ამ თემებზე მოლაპარაკება. მაგრამ, მეორეა ფორმულირება და შესაძლოა ფორმულირებებთან დაკავშირებით უპასუხეს.
არ არსებობს ხელისუფლება მსოფლიოში, რომელიც პოლიტპატიმრების არსებობას აღიარებს. აქედან გამომდინარე, აქ შეიძლება იყოს მხოლოდ კონკრეტულ პიროვნებებზე ლაპარაკი. ამ შემთხვევაში ფორმულირებებსა და სამართლებრივ მხარეს ვგულისხმობ. კონკრეტული პირების გათავისუფლებას და არა, დავუშვათ, მათ პოლიტპატიმრად მოხსენიებას.
მე ვფიქრობ, რომ აქ ოპოზიციაც სცოდავს. ამ ჩიხური ვითარებიდან გამომდინარე, როდესაც შენ ამბობ, რომ ვიღაცა არის პოლიტპატიმარი და ის არ აღიარებს, რომ პოლიტპატიმარია და თუ რაღაც შეთანხმებას მიაღწევ, ის არ უნდა გახდეს საჯარო პოლემიკისა და დისკუსიის საკითხი. იმიტომ, რომ, როგორც წესი, ასეთი საკითხების საჯარო სივრცეში გადატანა მხოლოდ აზიანებს პროცესს.
მეტსაც გეტყვით, როდესაც ხდება ტყვეების გაცვლა, ან სხვა აქტები, მათ შორის სახელმწიფოებს შორის, არავინ აღიარებს, რომ ისინი რაღაცა ისეთი ტიპის გაცვლას აწარმოებენ და ამას ჰუმანიტარული აქციის სახით ფუთავენ და თითქოს ყველა თანახმაა ამაზე. ამ დროს არ შეიძლება საჯარო პოლემიკის წარმოება.
ამ შემთხვევაში ხელისუფლებას ვერც გავამტყუნებ, რომ პოლიტპატიმრებს არ აღიარებს, რადგან ეს მისთვის პოლიტიკური ხარაკირის ტოლფასი იქნება. ეს სრულიად აშკარა რომ იყოს, იმ შემთხვევაშიც კი არ აღიარებს, რომ პოლიტიკური ნიშნით ჰყავს ვიღაცა დაჭერილი.
_ ანუ ოპოზიციის მხრიდანაც პრაგმატული იქნებოდა, რომ რაღაცებზე აფიშირება არ მოეხდინათ?
_ რა თქმა უნდა. ნაკლები უნდა ელაპარაკათ. იმიტომ, რომ ასეთი შეთანხმება არ შეიძლება ატარებდეს სამართლებრივ ხასიათს. ეს არ არის ქაღალდზე გადასატანი კონტრაქტის საკითხი. ეს არის ჯენტლმენური შეთანხმების საკითხები. ეს ზუსტად ამ კატეგორიას მიეკუთვნება და ჯენტლმენური შეთანხმება ყოველთვის გარკვეულ კონფიდენციალურობას გულისხმობს. იმისთვის, რომ პროცესს ხელი არ შეეშალოს.
_ თუმცა, მეორე მხარეა, ივანიშვილთან მიღწეულ ჯენტლმენურ შეთანხმებას დაუჯერო და თან არც თქვა.
_ ეს ცალკე პრობლემაა, ნდობა არ არსებობს და ჩვენ ხელისუფლების მხრიდან გადაგდების არაერთი აქტი ვნახეთ. შესაბამისად, რთული საკითხებია. მე ვფიქრობ, მთავარი ტესტი იქნება უგულავას შეწყალების საკითხი. თუ მისი შეწყალების აქტი გამოიცა, შეიძლება ჩავთვალოთ, რომ შეთანხმების პროცესი ჩაეშვა წარმოებაში.
_ უგულავას გარდა, სხვებსაც თვლის ოპოზიცია პოლიტპატიმრებად.
_ რაღაც ნაბიჯები გადაიდგა. თუნდაც იგივე მიმდინარე საქმეების კონსერვაცია, ჩვენ ეს უკვე ვიხილეთ. დავუშვათ იგივე ხაზარაძე-ჯაფარიძის საქმესთან დაკავშირებით. უგულავამ რადგან შეიტანა შეწყალებაზე მიმართვა, ეს ნიშნავს, რომ რაღაცა ტიპის გარანტიები მიიღო მეორე მხრიდან, ჩემი აზრით, შეწყალების თხოვნას ისე არ შეიტანდა. ანუ, აქაც რაღაცა პროცესი მიდის.
ჩვენ ვინც ვიცით, არის იგივე ოქრუაშვილის თემა, თამლიანი და სხვები. ახლა ჩვენ ვართ პროცესში, ამიტომ ნებისმიერი გასროლილი სიტყვა შეიძლება პროცესის დამაზიანებელი გახდეს, ჩვენგანაც კი, რომლებიც არ ვართ პროცესში მონაწილეები და, შესაბამისად, ნაკლები პასუხისმგებლობა გვაქვს, მაგრამ მაინც სჯობს, რომ რაღაც დიაგნოზები არ დავსვათ.
თემა არის ძალიან სენსიტიური და სჯობს, რომ პროცესს დაველოდოთ.