იაგო ნაცვლიშვილი, ახალი თაობა
საქართველოს მესამე პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი, სავარაუდოდ, უკრაინის ვიცე-პრემიერი გახდება, რის გამოც, საქართველოს ხელისუფლება უკრაინიდან ელჩის გამოწვევაზე ფიქრობს. როგორც პრემიერმა თქვა, როგორც მინიმუმ, ეს კონსულტაციების მიზნით მოხდება. შინაგან საქმეთა ყოფილმა მინისტრმა ვანო მერაბიშვილმა კი განაცხადა, რომ დღეიდან აქტიურ პოლიტიკაშია და რამდენიმე ხმაურიანი განცხადებაც გააკეთა.
რამდენად სწორი რეაქცია ჰქონდა უკრაინასთან საქართველოს ხელისუფლებას, რა შეიცვლება ქართულ პოლიტიკაში და რა გავლენა ექნება ვანო მერაბიშვილს ოპოზიციური პარტიებისთვის? – ამ და სხვა საინტერესო საკითხებზე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში პოლიტოლოგი გია ხუხაშვილი საუბრობს.
– მერაბიშვილმა ციხის კადრებზე საუბრისას თქვა, რომ ნაწილი დადგმული იყო, ნაწილი რეალობა იყო. მან აქცენტი არჩევნების კონტექსტში გააკეთა და არა იმაზე, რომ ეს სისტემის პრობლემა იყო. ეს როგორ გაიგეთ?
– ვანო მერაბიშვილს აქვს უფლება, იყოს პოლიტიკაში. ვინაიდან მან ეს გადაწყვეტილება მიიღო, იმიტომ, რომ ეს მისი ცხოვრებაა და როგორც ჩათვლის, ისე ცხოვრობს. რაც შეეხება ციხის კადრების დადგმას, კი ბატონო, ნაწილი დადგმული იყო, მაგრამ ვისი დადგმული იყო. ხელისუფლებამ მაშინ დასწრებაზე ითამაშა და რაღაცა თვითონ დადგეს იმისთვის, რომ გადაეფარათ მერე რეალური პრობლემა, რაც არ გამოუვიდათ.
იმას, რომ ციხის კადრებმა გადამწყვეტი როლი ითამაშა არჩევნების შედეგებზე, მე არ ვეთანხმები. მაშინ მოვლენების ეპიცენტრში ვიყავი და რა ხდებოდა, ეს მე ძალიან კარგად ვიცი.
ციხის კადრებმა მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა არჩევნების შედეგებზე, მაგრამ ეს არ ყოფილა გადამწყვეტი ფაქტორი. ციხის კადრებმა ადამიანების განწყობა კი არ შეცვალა, არამედ გარკვეული ადამიანები, რომლებიც ნეიტრალიტეტს ინარჩუნებდა, საკმაოდ მცირე სეგმენტი, არჩევნებზე წაიყვანა, ანუ აქტივობა გაზარდა. ეს მიეხმარა „ქართულ ოცნებას“, მაგრამ იმას, ეს კადრები რომ არ ყოფილიყო, ჩვენ არჩევნებს ვერ მოვიგებდით, კატეგორიულად არ ვეთანხმები.
– თქვენ პირადად სად ხედავთ ვანო მერაბიშვილს?
– მთავარია, ის სად ხედავს თავის თავს. მას ხიდები არ აქვს დამწვარი ორად გახლეჩილი ნაციონალური მოძრაობის სხვადასხვა ფრთებთან, მისი როლი ალბათ იქნება ის, რომ ისინი არჩევნებზე ერთმანეთთან კონკურენციაში კი არ შევიდნენ, არამედ ერთ პოლიტიკურ ამოცანაზე იმუშაოს. ის ეცდება, რომ ხიდის როლი ითამაშოს ამ ორ ფრთას შორის. რამდენად გამოუვა, ეს მე არ ვიცი.
– მერაბიშვილის ფაქტორი რომელიმე პარტიისთვის მონაპოვარი იქნება თუ პირიქით, დააზარალებს მას?
– იქიდან გამომდინარე, რომ ნაციონალური მოძრაობის შიგნით მოძრაობს, ამბობენ, რომ დააზარალებს, მაგრამ მე არ ვფიქრობ, რომ ბოკერია იმაზე ნაკლებად პასუხისმგებელია მაშინდელ საკითხებზე, ვიდრე მერაბიშვილი. შესაბამისად, ის, რომ ბოკერიას იმიჯს დააზარალებს ვანო მერაბიშვილის გამოჩენა, ნონსენსი მგონია. თუ ვინმეს არ მოსწონს მერაბიშვილი, იმას არ მოსწონს ბოკერიაც.
– აქვს მერაბიშვილს ბოკერიას დონის ინტელექტი?
– აქ მე ინტელექტის დონეზე არ ვსაუბრობ. მე ვსაუბრობ იმიჯის დაზიანების საკითხზე. სადაც ის მოძრაობს, იქ მას ვერ დააზიანებს. იმიტომ, რომ დააზიანებდა იმ შემთხვევაში, თუ ამ ორი პარტიის ამომრჩევლისთვის აღქმა მერაბიშვილის მიმართ იქნებოდა იმაზე უფრო ნეგატიური, ვიდრე ბოკერიასი თუ მელიასი. ეს ასე არ არის და როგორ უნდა დააზარალოს, ეს ჩემთვის გაუგებარია.
პრინციპში პოზიტივის მოტანა შეუძლია მას. ძალიან რომ წააყრიან ერთმანეთს და ჩვენ ეს არაერთხელ გვინახავს, ის შეეცდება, რომ ემოციები რაღაცნაირად ჩაახშოს და შიდა კრიზისები გადალახოს, კომუნიკაცია უზრუნველყოს მათ შორის.
– მან აღიარა შეცდომები. თქვა, რომ მისი პასუხისმგებლობაა 26 მაისი, რომ რაღაცები სწორად ვერ გათვალეს, ასევე თქვა, რომ გირგვლიანის საქმეზე უნდა აეღო პასუხისმგებლობა და გადამდგარიყო. ცუდ პროცესებზე მთელ დარტყმას საკუთარ თავზე იღებს?
– მე თვითონ არ მიყურებია ინტერვიუსთვის, მაგრამ თქვენ რასაც მეუბნებით, ის ამბობს, რომ გირგვლიანის ტრაგედიის შემდეგ ის უნდა გადამდგარიყო, მე ამას გავიზიარებდი. ის რომ მაშინ გადამდგარიყო, შეიძლებოდა, რომ ის უმძიმესი პროცესი, რაც მოჰყვა გირგვლიანის საქმეს, ნაწილობრივ მაინც შენელებულიყო. პრინციპში, აქ საკამათო ნამდვილად არაფერია.
– სააკაშვილის უკრაინის ვიცე-პრემიერად დანიშვნაზე პანიკა შეინიშნება „ოცნებაში“. ხომ არ ზარალდება ორი ქვეყნის ურთიერთობა და სააკაშვილის სიძულვილს ხომ არ გადააყოლეს ქვეყნის ინტერესები?
– ხელისუფლებას აქვს პრობლემები სააკაშვილის შესაძლო ვიცეპრემიერობასთან დაკავშირებით. ამის არდანახვა არ შეიძლება. ერთი გახლავთ უხერხულობა საქართველო-უკრაინის ურთიერთობასთან დაკავშირებით. ეს არ არის ჩვეულებრივი ურთიერთობა. ძალიან ბევრ საერთაშორისო საკითხებში პოზიციონირება ხშირ შემთხვევაში ტანდემში ხდება ჩვენი პრობლემებიდან გამომდინარე და სააკაშვილის დანიშვნა პრობლემატურია.
მაგრამ არის მეორე პრობლემა, შიდა პოლიტიკურ საკითხებს რაც უკავშირდება. თუ სააკაშვილი გახდა უკრაინის ჩინოვნიკი, „ქართულ ოცნებას“ მოუწევს თავისი პოლიტტექნოლოგიის გადახედვა. ყოველ არჩევნებზე ისტერიკა იწყებოდა, რომ მიშა აპირებდა ლონდონიდან ბომბეიმდე გვირაბის გათხრას.
– ეს აღარ იქნება?
– ეს ფაქტორი დიდწილად იხსნება. იმიტომ, რომ ამ ტიპის ისტერიკით ამომრჩევლის იძულება არადამაჯერებელი ხდება.
– თუმცა, აქ მეორე ფაქტორი არ ირთვება? დასავლეთიდან წამოსული კრიტიკიდან ყველაფრის მიშასთვის გადაბრალება ხომ არ მოხდება?
– ამას ისედაც ლაპარაკობდნენ. დიდი ბოდიში, ამაზე მიშა, როგორც უკრაინის ვიცე-პრემიერი, ვეღარ იმუშავებს. ესეც არადამაჯერებელია. თუ იმის უნარი არ გაქვს, რომ სხვის ტყუილზე შენი სიმართლე დაამტკიცო, მაშინ რა გინდა ხელისუფლებაში?! ესეც სუსტი არგუმენტია.
ამასთან, ირთვება მესამე ფაქტორიც. თეორიულად რომ დავუშვათ, მიშამ უკრაინაში წარმატებას მიაღწია რეფორმების თვალსაზრისით, ეს „ქართული ოცნებისთვის“ სრული კატასტროფა იქნება. იმიტომ, რომ ისინი ამტკიცებენ, მიშამ მხოლოდ დანგრევა იცის და არაფერი გაუკეთებია.
ხელისუფლებისთვის მიშას ვიცეპრემიერობა სერიოზული დისკომფორტი და სერიოზული რისკებია, მაგრამ ის რეაქცია, რაც ხელისუფლებამ მისცა ამ საკითხს, არასწორია.
მას შეეძლო თავისი პოზიციის დაფიქსირება, მაგრამ ეს უნდა ხდებოდეს დიპლომატიურ ფარგლებში და არ უნდა გამოდიოდეს საჯაროდ. მათ შეეძლოთ გამოეხატათ გაკვირვება და შეეხსენებინათ, რომ ამ ადამიანს მისჯილი აქვს პატიმრობა, მაგრამ როდესაც საქართველოს ხელისუფლებამ ულტიმატუმით დაიწყო საუბარი მაშინ, როდესაც ჯერ ისიც არ ვიცით, დანიშნავენ თუ არა, როდესაც ემუქრები ათჯერ დიდ ქვეყანას, შემდეგი ნაბიჯიც უნდა გქონდეს გათვლილი. დავუშვათ, უკრაინამ არ გაითვალისწინა, მერე რას აპირებ? ბავშვების ფეხების ბაკუნში გაატარებენ?!
– შეცდომა იყო გახარიას განცხადება ელჩის გამოწვევის კონტექსტში?
– ყველა განცხადება იყო შეცდომა. მათ უნდა გამოეხატათ გაკვირვება. დიპლომატიურად ეს საკმაოდ ბევრს ნიშნავს, მაგრამ როცა ასეთი განცხადებები კეთდება, ეს არის უცხო ქვეყნის შიდა საქმეებში ჩარევა. როდესაც წინასწარ ემუქრები, რომ არ დანიშნო, თორემ რაღაცას ვიზამ, ეს ნიშნავს, რომ შენ ერევი იმ ქვეყნის საკადრო პოლიტიკაში, რაც არასწორია. დანიშვნის შემდეგ რომ მიეცათ ასეთი რეაქცია, კიდევ რაღაცას ემსგავსებოდა, მაგრამ კაცი ჯერ არ დაუნიშნავთ და წინასწარ იმუქრებიან და აშანტაჟებენ, არ ვიცი…
დიპლომატიაში ასეთი განცხადებები როცა კეთდება, მერე, როგორც წესი, ომი იწყება.
– უკრაინა როდესაც ასეთ გადაწყვეტილებას იღებს, მას კონსულტაციები აშშ-თან და ევროკავშირთან არ ექნებოდა?
– რა თქმა უნდა. სააკაშვილის ხელისუფლება იყო პრობლემატური და ამიტომ მოხდა 2012 წელი, მაგრამ მიშამ მოახერხა რეფორმატორის ძალიან მყარი იმიჯის შექმნა. მაშინდელი საქართველო, 2003-2007 წლების საქართველო, წარმატებულ პროექტად იწოდებოდა. მიშამ ეს იმიჯი შეიქმნა და დღემდე აქვს. ეს ბრენდი დღესაც ცოცხალია. ჩვენ რას ვხედავთ, ეს ერთია, მაგრამ დასავლეთის თვალში მიშა არის რეფორმატორი. შესაბამისად, ზელენსკის აქვს რაციონალური გათვლა. მას სჭირდება დაბრენდებული რეფორმატორი, რომელიც შეძლებს ინვესტიციების მოზიდვას.
– გათვლა ჩინეთიდან წამოსული ინვესტიციების უკრაინაში მიზიდვაზე ხომ არ აქვს?
– ამის კომენტირებისგან თავს შევიკავებ. ეს არის ქართულ-უკრაინული მორიგი სისულელე. ჯერ ჩვენმა სამინისტრომ გამოაცხადა, მერე უკრაინამ. უნდა ჩავიხედოთ, რატომ მოდიან ჩინეთიდან და სად მიდიან. იქიდან მოდიან, რომ მოდი, გზაში ჩვენთან დარჩეს, არასერიოზული მსჯელობაა. საიდანაც მოდიან, მიდიან სამშობლოში ეკონომიკური უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად, სადღაც მესამე ქვეყანაში კი არ მიდიან.
გარდა იმისა, უნდა გვესმოდეს, რომ კომპანიები, რომლებიც იქიდან გამოდიან, მაღალტექნოლოგიური კომპანიებია, შესაბამისად, სპეციალისტებს მრავალი წლის განმავლობაში ამზადებდნენ. ასე ხომ არ არის, რომ ჩამოიყვანე კომპანია, დაქოქე ქარხანა და ამუშავე, ამისთვის საჭიროა შესაბამისი განათლება და ა. შ. მომსახურება სჭირდება, კვალიფიკაცია და ა. შ.
ჩვენ ამის კულტურა არ გვაქვს, უკრაინას კიდევ აქვს, მაგრამ ჩვენ უნდა დავიწყოთ პირველ რიგში პროფესიული განათლების შექმნით.
ჩინეთში ჯერ სერიოზული ადამიანური კაპიტალი შეიქმნა და ამის მერე დაიწყო ეს პროცესი.