იაგო ნაცვლიშვილი, ახალი თაობა
რა პროცესი მივიღეთ გავრილოვის ღამიდან 3 თვის თავზე? რატომ არ აქვს ხელისუფლებას პოლიტიკური ნება, რომ ძალის გადამეტების ფაქტებზე რეალური გამოძიება ჩაატაროს? რა კითხვები აქვს პრეზიდენტის სკანდალურ შეწყალებებზე და რას ფიქრობს იმაზე, რომ გამოძიება პროკურატურამ დაიწყო და არ შეიქმნა საპარლამენტო კომისია? რას პოზიცია აქვს საარჩევნო კანონმდებლობასთან დაკავშირებულ ცვლილებებზე? – ამ და სხვა საინტერესო საკითხების შესახებ „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ აღმასრულებელი დირექტორი ეკა გიგაური საუბრობს.
_ მესამე თვე შესრულდა გავრილოვის ღამიდან. პარასკევს ეს სამთვიანი პერიოდი დაგვირგვინდა მორიგი მშვიდობიანი აქციით. შეაფასეთ ეს სამთვიანი პერიოდი.
_ სწორად აღნიშნეთ, რომ ეს იყო მშვიდობიანი აქცია. აქციის ორგანიზატორებს არანაირი აგრესიული ქმედებები არ ჰქონიათ გათვალისწინებული და ცხადია მათი მიზანიც ის იყო, რომ მშვიდობიანი ყოფილიყო და ცხადია, რომ ეს იყო ნამდვილად გულწრფელი პროტესტი საზოგადოების მხრიდან.
მადლობა უნდა გადავუხადოთ ამ ადამიანებს, იმიტომ რომ ამ ხნის განმავლობაში ისინი აპროტესტებდნენ გავრილოვის ღამეს. იმას, რომ არც გამოძიება ჩატარდა სამართლიანად. უმეტესწილად დაკავებულები არიან აქციის მონაწილეები და სულ რამდენიმე პოლიციელი. ასევე ჩანს, რომ არანაირი სურვილი არ აქვს ხელისუფლებას, რომ მაღალი თანამდებობის პირების პასუხისმგებლობის საკითხი დააყენოს. იმათი, რომლებიც სავარაუდოდ ამ ბრძანებას გასცემდნენ. იმიტომ, რომ ამის დადგენა შეიძლება იმ დაზიანებებიდან, რომლებიც ადამიანებს ჰქონდათ.
_ ასეთი პოლიტიკური ნება არ არსებობს ხელისუფლებაში?
_ ეს იმაზე მიანიშნებს, რომ მათ არ უნდათ თავის რიგებში დამნაშავეების დასჯა. ჯოხის გადატეხვას ცდილობენ რიგით პოლიციელებზე. ეს არც მორალურად არის სწორი და არც სამართლებრივად.
ამ ყველაფერზე პოლიტიკური პასუხისმგებლობა უნდა აეღო გიორგი გახარიას და ცხადია, რომ ესეც პრობლემაა. თუკი ჩვენ ვსაუბრობთ დასავლურ დემოკრატიაზე, იქ რომ ეგეთი შემთხვევა მომხდარიყო, არამარტო შს მინისტრის, არამედ ძალიან ბევრი მაღალჩინოსნის პასუხისმგებლობა დადგებოდა. თუმცა, როგორც ჩანს ჩვენს დემოკრატიას ძალიან ბევრი პრობლემა და გამოწვევა აქვს, თუ შეიძლება ამას დემოკრატია დაერქვას.
_ ამ აქციას გარკვეული სპეკულაციები მოჰყვა მონაწილეთა რაოდენობასთან დაკავშირებით. ამაში იმ რიტორიკის გაგრძელება ხომ არ დაინახეთ, რაც თქვა სოზარ სუბარმა „ტვ პირველის“ ეთერში, რომ გახარიას გადადგომას ბევრი ადამიანი არ ითხოვდა და ამის არგუმენტია ის, რომ ამ თვეების განმავლობაში ბევრი ხალხი არ იყო და ამიტომ მივიღეთ მისი პრემიერობის გადაწყვეტილებაო.
_ ეს არის ყველაზე დიდი შეცდომა, როდესაც გარკვეულ აქციაზე ამ ადამიანების რაოდენობას ითვლიან და ჰგონიათ, რომ ვინც იმ აქციაზე დგას, მხოლოდ ის ადამიანები არიან უკმაყოფილოები. შევხედოთ აბსოლუტურად ყველა საზოგადოებრივი აზრის კვლევას და დავინახავთ, რომ ძალიან ბევრი პრობლემაა ქვეყანაში.
ის, რომ ადამიანი არ გამოდის ქუჩაში, არ ნიშნავს იმას, რომ ისინი კმაყოფილები არიან ხელისუფლების მუშაობით. ისინი კმაყოფილები არ არიან და ეს არის ფაქტი. ამიტომ, ასეთი რაღაცა როცა ხდება და ჰგონიათ, რომ უკმაყოფილება მაშინ გამოიხატება, როდესაც ადამიანი გადის ქუჩაში, ეს არის მთავარი შეცდომა.
ვიღაც თვლის, რომ რუსეთის მიმართულებით მიდის ქვეყანა, ვიღაც თვლის, რომ ჩვენ დემოკრატიულ ინსტიტუტებში გვაქვს პრობლემა და ა. შ. ეს ყველაფერი არის საზოგადოების პროტესტის საფუძველი. ახლა რაც არ უნდა დავხუროთ კრიტიკული მედიები, ადამიანი როცა გამოაღებს მაცივარს და დაინახავს, რომ იქ არაფერი არ არის, გაუჩნდება პროტესტის გრძნობა. ყველა გრძნობს საკუთარ თავზე, რა ხდება სინამდვილეში.
_ „რუსთავი 2“ გააჩერეს, მაგრამ სულ ახლახან გავიდა ეთერში „მთავარი არხი“, მაგრამ უკვე რეიტინგულია, მალე გაეშვება ეთერში „ფორმულაც“. რეალურად მოიგო თუ წააგო ხელისუფლებამ?
_ მე მგონია, რომ განსხვავებულ აზრთან ბრძოლაში არავის არ მოუგია. ვინმეს სჯერა, რომ იგებენ ის რეჟიმები, რომლებიც რეჟიმებს ამყარებენ და განვითარებას აფერხებენ?
ვხედავთ, რომ თუკი ერთი იხურება, მეორე იხსნება და თუ ვინმეს სურვილი აქვს, რომ კრიტიკული აზრი გააჟღეროს და ეს ადამიანები იბრძვიან ამისთვის, ეს მაინც შესაძლებელია და ეს ძალიან მნიშვნელოვანია.
_ მოვისმინეთ ხელისუფლების წარმომადგენლებისგან, რომ არ ენდობიან ენდიაის კვლევას. იკვეთება, რომ კვლევის იმ ნაწილს ენდობიან, რაც მოსწონთ, ხოლო რაც არ მოსწონთ, არ ენდობიან.
_ ეს ძალიან არასერიოზული განცხადებებია. იმიტომ, რომ ყველანაირი კვლევა პოლიტიკური პარტიისთვის და განსაკუთრებით მმართველი გუნდისთვის საინტერესო უნდა იყოს.
რას გვეუბნებიან? ყველას სამსახური აქვს ამ ქვეყანაში და არავინ არ ეძებს სამსახურს?! ან ყველა კარგად ცხოვრობს და ჩვენი მოსახლეობის უმეტესობა არ ფიქრობს იმაზე, რა აჭამოს თავის შვილს?! ხომ ვიცით, რომ ეს პრობლემები არსებობს და ზუსტად ამაზე მიუთითებენ ის კვლევები.
ამიტომ გაიხედონ თავის სამეზობლოში. შესაძლოა მათ სამეზობლოში ეს ხალხი არ ცხოვრობს მათთან, მაგრამ როდესაც მგზავრობენ, ნებისმიერ ადგილას გააჩერონ მანქანა, გადმოვიდნენ და ჯიხურის გამყიდველს ჰკითხონ, რა მდგომარეობაშია. თუ ამას გააკეთებენ, დაინახავენ, რომ ზუსტად მაგას ეტყვიან.
დროა, რომ ნებისმიერმა პარტიამ ერთი რამე გაითავისოს _ მათ აირჩევენ იმ შემთხვევაში თუკი ისინი მოსახლეობას და საზოგადოებას რაღაცას გაუკეთებენ. თუ არ გაუკეთებენ, რაც არ უნდა ებრძოლონ ოპოზიციას და რაც არ უნდა დახურონ ოპოზიციურ არხები, ეს მათ არ უშველის.
_ ვნახეთ პრეზიდენტის სკანდალური შეწყალებები. როგორ აფასებთ იმ ფაქტს, რომ ოპოზიციამ მოითხოვა საპარლამენტო კომისიის შექმნა და საქმის შესწავლა, მაგრამ გამოძიება დაიწყო პროკურატურამ, რომლის მიმართ ნდობაც ძალიან დაბალია?
_ ჩვენთან ხომ ასე ხდება, რომ საზოგადოების პროტესტი რომ არ მოჰყვეს ასეთ ფაქტებს, იმიტომ ხდება. ძალიან საინტერესოა ის, რომ პირველად ეს ფაქტი გააჟღერა „მთავარმა არხმა“. იმიტომ არ უნდათ, რომ კრიტიკული არხები იყოს ქვეყანაში. ამ ყველაფერს საზოგადოების პროტესტი რომ მოჰყვა, ამის შემდეგ დაიწყო გამოძიება და ეს არის მნიშვნელოვანი.
ჩვენი კანონმდებლობით, პრეზიდენტს ჰქონდა ამ შეწყალებების უფლება, მაგრამ პრეზიდენტმა უნდა იფიქროს, ყოველ შეწყალებას რა შედეგი მოჰყვება. იმიტომ, რომ მაგალითად, როდესაც მან შეიწყალა პოლიციელის მკვლელი, მას ჰქონდა კანონით ამის უფლება, მაგრამ რა გზავნილი იყო ეს საზოგადოებისთვის და პოლიციელების მისამართით და ზოგადად პოლიციის როგორც ინსტიტუტთან მიმართებაში? ამიტომ, ეს საკითხები მაინც უნდა გაითვალისწინოს პრეზიდენტმა.
დარწმუნებული ვარ, რომ რამდენიმე ათასი ადამიანი მიმართავდა შეწყალებაზე და საინტერესოა, როგორ ამოკრიფა იქიდან და რა კრიტერიუმით.
_ კითხვები მათ შორის კორუფციის მიმართულებითაც გიჩნდებათ?
_ სერიოზული კითხვები მიჩნდება. იმიტომ, რომ მე ვიყავი შეწყალების კომისიაში და ვიცი, რომ უბრალოდ შეუძლებელია რამდენიმე ათასი ადამიანისგან, რომლებიც მიმართავენ ხოლმე პრეზიდენტს, ასე ამოარჩიო რამდენიმე, თუკი არ გაქვს დადგენილი კრიტერიუმები. ეს შეუძლებელია, თუ ვინმემ არ „გირჩია“ და პროტექციით არ მოვიდა შენთან.
ჩვენ განვიხილავდით აბსოლუტურად ყველას და ვერავის ვერ ამოვარჩევდით იქიდან, ეს არის შეუძლებელი. ამიტომ, რამდენიმე ათასი ადამიანიდან 30 როგორ ამოარჩია, ეს ძალიან სერიოზულ კითხვებს ბადებს.
_ არჩილ თალაკვაძემ თქვა, რომ დაიწყო საარჩევნო კოდექსსა და საკონსტიტუციო ცვლილებებზე მუშაობა სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობით. თუ ხართ ჩართული და თუ ითვალისწინებს თქვენს შეთავაზებებს მმართველი გუნდი?
_ თქვენს მკითხველს ვეტყვი, რომ ორი პარალელური პროცესია. ერთი არის კონსტიტუციაში ცვლილებების შეტანა და ამ ცვლილებების საფუძველზე შეიცვლება ჩვენი საარჩევნო სისტემა. მეორეა საარჩევნო კოდექსში და შესაბამის კანონებში ცვლილებების შეტანა, რომელიც ეხება წინასაარჩევნო პერიოდს და ზოგადად არჩევნების მიმდინარეობის პროცესს.
ჩვენ ორივე პროცესში ჩართულები ვართ. პირველი არის ძალიან მნიშვნელოვანი რამე, რაც ეხება საარჩევნო სიების შეცვლას და იმედი მაქვს, რომ პროცესი ბოლომდე მივა. იმიტომ, რომ ხშირად გვსმენია, რომ ხელისუფლება რაღაცას დაგვპირებია, მაგრამ საბოლოო ჯამში ის არ გაუკეთებია.
წინა საკონსტიტუციო ცვლილებებს გავიხსენებ, როდესაც წინასწარ გვპირდებოდნენ, რომ პროპორციულ სისტემაზე გადავიდოდით 2020-ის არჩევნებისთვის, მაგრამ ეს არ გააკეთეს და სულ რამდენიმე დღეში შეცვალეს თავიანთი პოზიციები.
იმედი მაქვს, რომ პარლამენტში ბოლომდე მივა ეს პროცესი. სანამ არ გვექნება ეს ცვლილებები, იქამდე ვერ ვიქნები დარწმუნებული, რომ ეს მოხდება, თუმცა იმედს ვიტოვებ, რომ ეს ცვლილებები გატარდება, რადგან ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი.
მეორე ნაწილია უკვე საარჩევნო კოდექსში შესატანი ცვლილებები. ჩვენ აქაც ჩართულები ვართ. არ მოგვწონს გამოხატვის თავისუფლებასთან დაკავშირებული ცვლილებები, რაც ფაქტობრივად ზღუდავს გამოხატვის თავისუფლებას. იმედი მაქვს, საბოლოოდ ამ ცვლილებებს არ განახორციელებს ხელისუფლება.
რაც შეეხება პარტიების დაფინანსებასთან დაკავშირებულ ცვლილებებს, ისინი არის პოზიტიური და ჩვენ გვქონდა ეს რეკომენდაციები თავის დროზე.