ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ და იმ რეალობის შემდეგ, როცა ხელისუფლებამ დაჩქარებული წესით შეცვალა „რუსთავი 2“-ის მფლობელი საზოგადოებაში მთავარი კითხვაა, როგორი იქნება „რუსთავი 2“-ის სარედაქციო პოლიტიკა და მივიღებთ თუ არა ისევ ერთ ხმაზე ალაპარაკებულ დიდ ტელეარხებს.
„რუსთავი 2“-ის გარშემო მიმდინარე პროცესებს „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში „რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის“ წარმომადგენელი და ჟურნალისტიკის რესურსცენტრის დირექტორი ნათია კუპრაშვილი საუბრობს.
_ როგორ აფასებთ „რუსთავი 2“-ში მიმდინარე პროცესებს, რა შთაბეჭდილება გრჩებათ და გჯერათ თუ არა იმის, რა პირობასაც აძლევს ახალი მფლობელი ჟურნალისტებს, რომ სარედაქციო დამოუკიდებლობა შენარჩუნდება?
_ აქამდეც არ ჰქონია სარედაქციო დამოუკიდებლობა „რუსთავი 2“-ს, ახლა უნდა იყოს მიზანი, რომ მიაღწიოს სრულ სარედაქციო დამოუკიდებლობას, თუმცა მგონია, რომ ეს ამჟამინდელი მფლობელის ხელში ვერ მოხერხდება. ეს მანამდეც ჩანდა სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებულ მის პოსტებში, რომ ქიბარ ხალვაშს არ მოსწონდა ის სარედაქციო პოლიტიკა, მხედველობაში მაქვს ის, რაც ჰქონდა „რუსთავი 2“-ს ნიკა გვარამიას დირექტორობის დროს და რასაც ემსახურებოდნენ არხზე დარჩენილი მედიამუშაკები.
ეს სარედაქციო პოლიტიკა მას არ მოსწონდა, ეს იკითხება მის განცხადებებში. შესაბამისად, მხოლოდ ილუზია შეიძლება გვქონდეს, რომ „რუსთავი 2“-ის სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლა არ სურს ვინმეს.
_ როგორ უნდა მოიქცნენ ჟურნალისტები? ისინი ითხოვენ უფრო მეტ გარანტიებს, ვიდრე ეს არის სიტყვიერი დაპირება.
_ მე კარგად ისიც ვერ გავიგე, რა არის მათი მოთხოვნა – ისინი იყვნენ ხელისუფლებისადმი ძალიან კრიტიკულები? თუ ამას ითხოვენ, ეს ძალიან კარგია. თუ იმას ითხოვენ, რომ ისინი იყვნენ ძალიან კრიტიკულები ხელისუფლების მიმართ და ამავე დროს არ იყვნენ ლოიალურები კონკრეტული პოლიტიკური პარტიის მიმართ, რაც აქამდე ხდებოდა. კარგად დაკონკრეტებული არ არის ჟურნალისტების მოთხოვნები.
კითხვები არის იმაზეც, რომ ირაკლი ოქრუაშვილს ბიძინა ივანიშვილმა სთხოვა არხის დათმობა, რაც უკვე აჩენს კითხვებს, მაგრამ ამასთანავე არის კითხვები იმაზეც, საიდან აღმოჩნდა „რუსთავი 2“ მის ხელში. თვითონაც ხედავს ამას დანაშაულებრივად და თვითონ ყვება ამის შესახებ. ის იმ დროს იყო მაღალჩინოსანი და მას არანაირი არც უფლებრივი და არც მატერიალური შესაძლებლობა არ ჰქონდა, რომ რამდენიმე მილიონი გადაეხადა, თანაც ადგილმონაცვლე პირისთვის „რუსთავი 2“-ში.
სამწუხაროდ, ჟურნალისტებისგან არ გვესმის კითხვა იმაზე, როგორი იყო მაშინდელი პრეზიდენტის როლი ამ საქმეში. მე ვისურვებდი, რომ ეს კითხვები დაესვათ „რუსთავი 2“-ის ძალიან კარგ ჟურნალისტებს.
მათ შეუძლიათ იბრძოლონ და მოიპოვონ მეტი დამოუკიდებლობა, ვიდრე აქამდე ჰქონდათ. თუ იმას მეკითხებით, მაქვს თუ არა ამის იმედი, ნაკლებად მაქვს. ნაკლებად მაქვს იმის იმედიც, რომ „რუსთავი 2“-ის დღევანდელი მფლობელები მას დატოვებენ მთავრობისადმი კრიტიკულ ჟურნალისტებად.
_ რა უნდა გაკეთდეს იმისთვის, რომ ყველა ტელევიზიამ ერთ ხმაზე არ ილაპარაკოს, რისი ცუდი გამოცდილებაც ჩვენ გვქონია, რამდენიმე პატარა ტელევიზიას თუ არ ჩავთვლით? ეს საშიშროება ალბათ ისევ გამოჩნდა ახლაც.
_ დიახ, ნამდვილად არის ეს საშიშროება.
_ ამ რეალობის თავიდან ასაცილებლად რა უნდა გავაკეთოთ?
_ ჩვენი ახლანდელი მდგომარეობა წმინდა სამართლებრივად შეიძლება განსხვავდებოდეს 2010-12 წლების მდგომარეობიდან. იმიტომ, რომ დღეს უფრო მარტივია მაუწყებლობის დაწყება. არაერთ ოპოზიციურ ძალას შეუძლია ასეთი რამე გააკეთოს, მაგრამ მიამიტური იქნება იმის თქმა, რომ ახალი რომელიმე ტელევიზია შეძლებს იმგვარი გავლენის მოპოვებას, როგორიც ჰქონდა „რუსთავი 2“-ს.
დაფარვის თვალსაზრისით „ტვ პირველიც“ იგივე აუდიტორიას ფარავს, რასაც ფარავდა „რუსთავი 2“. ველოდები, რომ „ტვ პირველის“ რეიტინგი გაიზრდება იმ ფონზე, თუ „რუსთავი 2“ აღარ იქნება ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული, თუმცა მიამიტურია იმაზე ფიქრი, თუ ჩვენ ვიტყვით, რომ რომელიმე ახლადშექმნილი ტელევიზია შეძლებს იგივე სახის გავლენის მოპოვებას საზოგადოებრივ აზრზე, როგორიც ჰქონდა „რუსთავი 2“-ს.
_ რუსთავი 2-ში მიმდინარე პროცესები ხომ არ გიჩენთ პარალელებს იმასთან, რაც ხდებოდა 2008 წელს ტელეიმედთან მიმართებით?
_ ეს რთული შესაფასებელი საკითხია, სიმართლე რომ გითხრათ. ხელისუფლების პასუხისმგებლობის თემა სწორედ ამ ნაწილში შემოდის, რომ ის არ იძიებს, ან ხელოვნურად აჭიანურებს „რუსთავი 2“-ის დამფუძნებლების თემას. არსებობს ამ საქმეზე ჟურნალისტური გამოძიებები და კონკრეტული ფაქტები.
სწორედ იმიტომ, რომ ხელისუფლებას არ აქვს პოლიტიკური ნება იმის, რომ მართლა სამართლიანი მედიაგარემო იყოს, ის არ ჰკიდებს ხელს ამ საქმეს. „იმედთან“ მიმართებით პარალელების გავლება შეიძლება, მაგრამ ტოლობის დასმა – არა. არც გარემოა ისეთი და არც ფორმა არ არის ისეთი, როგორიც იყო „იმედთან“ დაკავშირებით. თუმცა, ჩვენ ვუახლოვდებით იმ მდგომარეობას, როდესაც დომინანტ მედიასაშუალებებში ისმოდა ერთი ხმა. ამ სახის საშუალება ნამდვილად დგას.
_ გვახსოვს ხალვაშის მხრიდან დაპირება, რომ გენერალურ დირექტორად დანიშნავდა „რუსთავი 2“-ის ერთ-ერთ დამფუძნებელს დავით დვალს, დღეს ეს გადაწყვეტილება შეიცვალა. თქვენთვის რა ახსნა აქვს ამ გადაწყვეტილებას?
_ ესეც ის სიმპტომია, რომ ხელისუფლებას არ უნდა არც დამოუკიდებელი მედიის შექმნა „რუსთავი 2“-ის ბაზაზე და არც სამართლიანობის აღდგენა.
ჯერ ერთი, როგორც აღვნიშნე, პროკურატურა არ იძიებს და მეორეც, ქიბარ ხალვაში თავის დროზე ამბობდა, რომ 50%+1 წილი იქნებოდა დავით დვალსა და ჯარჯი აქიმიძეს, ისინი იქნებოდნენ „რუსთავი 2“-ის განმკარგავები, ხოლო დავით დვალი ამავდროულად იქნებოდა გენერალური დირექტორი, დღეს ვხედავთ რომ დვალი არ არის დირექტორი და ქიბარ ხალვაშმა თავის სიტყვას უკვე გადაუხვია.
შესაბამისად, ვერანაირი ილუზიები ვერ გვექნება იმასთან დაკავშირებით, რომ დამოუკიდებელი არხის შექმნა უნდათ, ვერ გვექნება.
იაგო ნაცვლიშვილი, ახალი თაობა