იაგო ნაცვლიშვილი, ახალი თაობა
მას შემდეგ, რაც ”ქართულმა ოცნებამ” ჩააგდო საკონსტიტუციო ცვლილებები პროპორციულ სისტემაზე გადასვლის თაობაზე, ოპოზიციური პარტიები და საზოგადოების ნაწილი ქუჩაში გამოვიდა და აქციები დაიწყო. ოპოზიციური პარტიები პარალელურად კონსულტაციებს მართავენ ერთმანეთში. ოპოზიციამ კომპრომისული ნაბიჯი გადადგა და ხელისუფლებას ე. წ. გერმანული მოდელი შესთავაზა, რაც ასევე ტოვებს ძალაში მაჟორიტარულ არჩევნებსაც, თუმცა, ოპოზიციის თქმით, ბევრად უფრო სამართლიანია.
განსხვავებაა ისიც, რომ ამ მოდელზე გადასასვლელად საკონსტიტუციო ცვლილებები საჭირო არ არის და საარჩევნო კოდექსში შესატანი ცვლილებები საკმარისია. რაც იმას ნიშნავს, რომ თუ პროპორციულ სისტემაზე გადასასვლელად მინიმუმ 113 ხმა იყო საჭირო, ამ ცვლილების შემთხვევაში 76 ხმა საკმარისია.
ამის მიუხედავად, მმართველი გუნდი ამაზეც წინააღმდეგია და აცხადებს, რომ ეს ჩვენს კონსტიტუციას ეწინააღმდეგება. ეს კი იმაზე მიანიშნებს, რომ საკონსტიტუციო ცვლილება არა „ურჩმა“ მაჟორიტარებმა ჩააგდეს, არამედ მათ ბიძინა ივანიშვილისა და ”ქართული ოცნების” ლიდერშიპის დავალება შეასრულეს.
რით განსხვავდება დღევანდელი სისტემისგან ე. წ. გერმანული მოდელი, გარდა ამ მოდელისა კიდევ რაზე შეთანხმდნენ ოპოზიციური პარტიები, რატომ არ ელოდნენ, რომ ივანიშვილი „გადააგდებდა“ და რატომ ითხოვენ ვადამდელ არჩევნებს? _ ამ და სხვა საინტერესო საკითხების შესახებ „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში „გამარჯვებული საქართველოს“ ერთ-ერთი ლიდერი კოტე კემულარია საუბრობს.
_ ოპოზიცია საუბრობთ, რომ შეთანხმდით ე. წ. გერმანულ მოდელთან დაკავშირებით, მაგრამ არის ეს ის, რასაც მთელი ამ ხნის განმავლობაში ითხოვდით, თუ უბრალოდ ხელისუფლებასთან კომპრომისზე მიდიხართ?
_ დღეს შექმნილია ძალიან სახიფათო სიტუაცია, რომელიც შექმნა თვითონ ბიძინა ივანიშვილმა თავისი უმაქნისობითაც, უმოქმედობითაც, უცოდნრობითაც, უგუნურობითაც და სახელმწიფო მართვის უუნარობით. მან შექმნა ქვეყანაში ის სიტუაცია, რაც დღეს გვაქვს _ ვხედავთ, როგორია უმუშევრობისა და სიღარიბის დონე ქვეყანაში, ბავშვები შიმშილობენ, საგარეო ორიენტაციისა და დემოკრატიის მხრივ რა ვითარებაცაა, ამასაც ვხედავთ. ამისთვის მარტო ანაკლიის, პოლიტპატიმრებისა და 20 ივნისის ღამეც კმარა. ვხედავთ ბიზნესისა და მედიის მფლობელების მიმართულებით რა პოლიტიკასაც აწარმოებს.
უბრალოდ სისხლიანი 20 ივნისი მოაწყო, მაშინ როდესაც იყო ანტისაოკუპაციო აქცია. ამ დროს მან დაიჭირა ახალგაზრდები. შემდეგ კი თავისი ჭკუით ვითომ გამოსავალი იპოვა და საზოგადოებას დაჰპირდა პროპორციულ არჩევნებს.
ამან შექმნა სიმშვიდის გარემო იმ თვალსაზრისით, რომ პარტიებმა დავიწყეთ მომზადება ამ არჩევნებისთვის, რომელიც ასე თუ ისე მისაღები იყო, რომ საარჩევნო ცვლილებებთან ერთად არჩევნების გზით შეგვეცვალა ხელისუფლება.
_ არ ელოდით ივანიშვილისგან, რომ შესაძლოა „გადაეგდეთ“?
_ ივანიშვილისგან ყველაფერი იყო მოსალოდნელი, მაგრამ ვინაიდან ამჯერად ის მთელ საერთაშორისო საზოგადოებას დაჰპირდა, ხაზს ვუსვამ, მთელ საერთაშორისო საზოგადოებას, ნაკლებად სავარაუდო იყო, რომ ამას გააკეთებდა. ამ დაპირებამ გაეროს ტრიბუნაზეც კი გაიჟღერა. ჩვენ ვესაუბრებოდით საერთაშორისო პარტნიორებს და ისინიც გვარწმუნებდნენ, რომ ქვეყანა დემოკრატიული მიმართულებით ვითარდება, ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში გაერთიანება უნდა და როგორ მოიტყუებაო.
ამას გვეუბნებოდნენ ჩვენი პარტნიორები მათ შორის ევროპარლამენტშიც და სხვა სტრუქტურებშიც. მათ შორის ძალიან ძლიერი საერთაშორისო ექსპერტები. არავის სჯეროდა, რომ ეს კაცი ასეთ რაღაცაზე წავიდოდა.
ახლა კი გვეუბნებიან, რომ თურმე ეს დაჩი ბერაიამ და ხუნდაძემ გააკეთეს. ასეთი უტიფრობა მართლა მოულოდნელი იყო. ალბათ 1% იყო იმის ალბათობა, რომ მთელი გუნდი ამაზე წავიდოდა. ეს ხომ თავის მოჭრაა?!
_ შესთავაზეთ ე. წ. გერმანული მოდელი ხელისფლებას, მაგრამ ისინი აცხადებენ, ეს კონსტიტუციას არ შეესაბამებაო. რა პასუხი გაქვთ ამაზე და არის თუ არა ეს იმ ვითარების გაშიშვლება, რომ ეს ყველაფერი ივანიშვილმა დაგეგმა?
_ რა თქმა უნდა. ეს დაგეგმილი ნამდვილად არ იყო, მაგრამ მათ ბოლოს დაინახეს, რომ პროპორციულ არჩევნებში წააგებდნენ, მათ ნახეს კვლევები, რომელთაც თვითონ მუდმივად აწარმოებენ და დაინახეს, რომ კატასტროფული ვითარება აქვთ.
არჩევნების წაგება ივანიშვილისთვის იქნებოდა საშინელებათა ვერსიის ყველაზე ცუდი ვარიანტი. ის ამას თვლის იმიტომ, რომ ის ხომ დემოკრატი არ არის და არც პოლიტიკოსი და ვერ წარმოუდგენია, როგორ უნდა იცხოვროს ამ ქვეყანაში, როდესაც არ ექნება ძალაუფლება და არ ეყოლება საკუთარი უწყებები სუს-ის თუ შსს-ს სახით.
_ ანუ ის რეალურად გეგმავდა პროპორციულ სისტემაზე გადასვლას, მაგრამ როდესაც კვლევებში ნახა კატასტროფული შედეგი, გადაწყვეტილება შეცვალა?
_ დიახ. ეს ჩანს კიდეც. იქიდანაც ჩანს, რომ უმრავლესობიდან გარბიან წევრები. თუ ვინმე იყო სერიოზული ადამიანი, გარბის. ვიცესპიკერები გარბიან, კომიტეტის თავმჯდომარეები გარბიან. აქ ხომ მარტო ოპოზიციაზე არ არის საუბარი?! გუნდი ფაქტობრივად დაიშალა. მსოფლიოში ძალიან იშვიათია ასეთი შემთხვევა, რომ გუნდი ასე დაიშალოს რამდენიმე დღეში.
_ გუნდი დაიშალაო ,ჯერ ვერ ვიტყვით, მაგრამ სახეები წავიდნენ.
_ დიახ და ამაშია ”ქართული ოცნების” პრობლემა.
რაც შეეხება თქვენს წინა კითხვას, რომ გერმანული მოდელი ჩვენს კონსტიტუციასთან წინააღმდეგობაშია, რასაც ბლუყუნა დეპუტატები აცხადებენ. ასეთი წინააღმდეგობა კონსტიტუციაში არ არსებობს.
კონსტიტუციაში არის მხოლოდ ჩანაწერი, რომ 77 დეპუტატი პროპორციული სიით უნდა აირჩეს, ხოლო 73 დეპუტატი _ მაჟორიტარული წესით. აქ ჩვენ არაფერს არ ვცვლით, ეს მოდელი რჩება უცვლელად. უბრალოდ, გერმანული მოდელი ის არის, რომ საარჩევნო კოდექსში შევა ცვლილება, რომლის მიხედვითაც ნარჩუნდება ეს წესი, მაგრამ ისე აღარ მოხდება, რომ ყველაფერი მიაქვს მოგებულ პარტიას და ეს მოდელი არ იმუშავებს. ამიტომ არის ევროპის ერთ-ერთი მიღწევა გერმანული მოდელი.
_ ანუ გადაუნაწილებელ მანდატებს ვეღარ წაიღებს გამარჯვებული პარტია და ამ მხრივ შექმნილი დისბალანსის ნაცვლად თანაბრად გადანაწილდება ეს გადაუნაწილებელი მანდატები?
_ დიახ, გადაუნაწილებელ მანდატებზეა საუბარი და გამარჯვებული პარტია ყველაფერს ვეღარ წაიღებს. ანუ ეს იძლევა შესაძლებლობას, რომ მრავალპარტიული პარლამენტი მივიღოთ და ისევ იქნება კოალიციური მთავრობის შექმნის შესაძლებლობა.
_ თუმცა, ამ გერმანული მოდელით რჩება მაჟორიტარული არჩევნები. ხელისუფლებას აქვს დიდი რესურსი _ ფინანსური, ადმინისტრაციული და ა. შ. ამავე დროს ეცდება, რომ რაღაცნაირად გახლიჩოს ოპოზიცია. თქვენ რას დაუპირისპირებთ? მაჟორიტარებზე შეთანხმდებით? საერთო კანდიდატების დასახელების მხრივ მზაობაა ოპოზიციაში?
_ ამისთვის სრული მზაობაა. ჩვენ უკვე ყოველდღიურ ფორმატში გვაქვს დიალოგი და ყოველდღე ვიკრიბებით. ჩვენ კარგად გვესმის პასუხისმგებლობა, რაც გვაქვს ქვეყნის და საზოგადოების წინაშე. ამით განვსხვავდებით „ოცნებისაგან“. ამდენად, ჩვენ თვითონ ვეძებთ გამოსავალს იმ სიტუაციიდან, რაც ბიძინა ივანიშვილმა შექმნა ქვეყანაში.
ივანიშვილმა ქვეყანა და პოლიტიკური ვითარება უმძიმეს კრიზისში შეიყვანა. ახლა კი ოპოზიციური პარტიები ამ სიტუაციიდან ვეძებთ გამოსავალს. ეს ალბათ გარედანაც კარგად ჩანს. რა თქმა უნდა, ეს არ არის იდეალური ვარიანტი, მაგრამ ჩვენ ამ რთულ ვითარებაში მზად ვართ ამისთვის და დათმობაზე წავედით ქვეყნის ინტერესებიდან გამომდინარე.
ჩვენ ვლაპარაკობთ საარჩევნო კოდექსში ცვლილებების შეტანაზე და აბსოლუტურად მახინჯი სისტემის შეცვლაზე. ამას სჭირდება 76 ხმა იმისთვის, რომ ნორმალური საარჩევნო წესები იყოს დანერგილი ქვეყანაში.
_ ვადამდელი არჩევნების თემა რატომ წამოწიეთ?
_ ქვეყანაში არის გაუსაძლისი ვითარება და ესენი 1 წელიწადში კიდევ რას იზამენ, არავინ იცის. ესენი შევიდნენ რეჟიმში, როდესაც ფაქტობრივად გაუსაძლის ვითარებაში იმყოფებიან. მსოფლიოში არის ასეთი ვითარება, რომ წესი ყველგან წესია. ვინც წესს არ იცავს, ის ხომ უწესოა?!
ქვეყნისთვის ხიფათის არიდება გვინდა, თორემ ესენი ყველაფერზე შეიძლება წავიდნენ. ამათგან ყველაფერი მოსალოდნელია, ამიტომ ვამბობთ, რაც შეიძლება მალე შევცვალოთ ეს ხელისუფლება არჩევნების გზით და მოვიდეს ხელისუფლებაში ხალხის წარმომადგენლობა _ ზუსტად ის ჭრელი პარტიები, ვინც ვართ შეკრებილები, რადგან სულ სხვადასხვა შეხედულების პარტიები ვზივართ ერთ მაგიდასთან. იმიტომ, რომ სხვა გამოსავალი უბრალოდ არ გვაქვს.
ხელისუფლებაში უნდა მოვიდეს ბევრი პარტია, სადაც არცერთ პარტიას არ ექნება უპირატესობა და ასეთი დემოკრატიული გზით უნდა შედგეს კოალიციური მთავრობა.
აი, ეს არის ჩვენი შეთავაზება.
_ ოპოზიციამ ხელისუფლებას სამ პუნქტიანი მოთხოვნა წაუყენეთ, მაგრამ იმ მოთხოვნებში არ მოხვდა პოლიტპატიმრების თემა. რატომ არ დააყენეთ ეს საკითხი, მით უმეტეს თქვენი პარტიის ლიდერია დაჭერილი და ათობით დაჭერილი მოქალაქე, რომლის უფლებებზეც ასევე თქვენი პარტია მუშაობდა?
_ არა, ეს ასე არ არის. ეს საკითხი არამარტო დაყენებულია, არამედ მიღებულიც არის. ჩვენ გვაქვს 4 პუნქტიანი გეგმა, რომლის გაჟღერებაც მოხდება აქციაზე (ინტერვიუ ჩაწერილია 17 ნოემბრის აქციამდე, ავტ.).
ოფიციალურად ეს მოთხოვნები არ ყოფილა დასახელებული. ცალ-ცალკე საუბრობენ ამ თემაზე პოლიტიკოსები და ყველა საკითხის გაჟღერება არ მომხდარა. ჩვენ დავაყენეთ ეს საკითხი და ყველამ დაგვიჭირა მხარი. ამ თემაზე განცხადებებიც გაკეთდა, მაგალითად შალვა ნათელაშვილმა დააფიქსირა, რომ უპირობოდ უნდა მოხდეს ირაკლი ოქრუაშვილისა და ყველა პოლიტპატიმრის გათავისუფლება.
ის ერთ-ერთი აუცილებელი პირობაა იმ ოთხს შორის, რომელიც აუცილებლად გაჟღერდება.
_ არ არის რთული მუშაობა იმ პარტიებს შორის, რომლებიც წლების განმავლობაში დაპირისპირებულები იყვნენ და რომლის ხედვებიც აბსოლუტურად განსხვავებულია, თუნდაც საგარეო პოლიტიკის მხრივ? მაგალითად ფუნდამენტური სხვაობა გაქვთ თქვენ და ნინო ბურჯანაძეს, ნაციონალურ მოძრაობას და ეკა ბესელიას. არ არის სირთულეები?
_ ნებისმიერ საკითხში, თუ შენი ქვეყანა გიყვარს, არსებობს ფასეულობათა იერარქია. რაც არის ყველაზე ფასეული, ის საკითხი იწევს ხოლმე წინ, როდესაც რთული ვითარებაა. ღმერთმა დაგვიფაროს და ვინმემ რომ შემოგვიტიოს, ერთად არ უნდა დავდგეთ იმის გამო, რომ სხვადასხვა შეხედულებები გვაქვს?!
მერე დადგება იმის დრო, როდესაც ჩვენს შეხედულებებზე და სხვადასხვა მიმართულებებზე ვიდავებთ. შემდეგ უკვე კომპრომისზე წავალთ ან არ წავალთ და ჩვენს შეხედულებებზე დავრჩებით.
ამჯერად ვიმყოფებით ურთულეს კრიზისში, ფაქტობრივად საომარი მდგომარეობის პირობებში ვიმყოფებით, ისეთი სიტუაციაა ქვეყანაში. ამდენად, გადავდეთ გვერდზე რაღაც-რაღაცები.
კი, გეთანხმებით, რომ ძალიან რთული და დამღლელია მუშაობა. ამ ვითარებას ბევრი რაღაც ეღობებოდა, მე ძალიან ბევრ რამეს მოვსწრებივარ, მაგრამ ძალიან ბედნიერი ვარ, რომ ჩვენ, ქართველებს, ეს ძალა შეგვწევს.
ეტყობა გავიზარდეთ, როგორც ჩანს, პოლიტიკურადაც გავიზარდეთ და გაერთიანებების პოლიტიკური კულტურაც გაიზარდა. ბევრ რამეს მოვსწრებივარ, მაგრამ ეს არის სრული სიახლე და ძალიან სასიამოვნო სიახლე, რომელმაც უნდა გადაგვარჩინოს.
_ თქვენი აქციის პარალელურად იმართება „პატრიოტთა ალიანსის“ აქცია, რომელსაც შეუერთდება „ეროვნული მარში“. ხედავთ თუ არა ამაში ხელისუფლების ხელს?
_ არ მინდა მოვლენებს გავუსწრო წინ. გარკვეული კონსულტაციები მიმდინარეობს. ისიც ოპოზიციური ძალაა და იქიდან გამომდინარე, რომ ქვეყანას ძალიან სერიოზული საფრთხე ელოდება, მე დარწმუნებული ვარ, რომ ისინიც ამ პოზიციაზე დარჩებიან და ქვეყანას უნდა მოვაცილოთ საშინელება და გადავარჩინოთ ქვეყანა. მერე კი ყველა ჩვენ-ჩვენი გზით წავალთ და ბოლომდე ვიბრძოლებთ.
_ ანუ მათთან კონსულტაციები გაქვთ?
_ დიახ, გარკვეული კონსულტაციები არის.