სააპელაციო სასამართლოში უვადოდ გამწესესებულ მოსამართლეს ლევან მურუსიძეს 22 იანვარს დებატები ჰქონდა სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენელ გიორგი მშვენიერაძესთან. დებატის დროს მოსამართლემ, რომლის მიმართაც არაერთი კითხვის ნიშანია და რომელსაც სასამართლო სისტემის კლანის ერთ-ერთ მეთაურად მოიხსენიებენ, რამდენიმე პასაჟი გააჟღერა.
აღნიშნული საკითხების შესახებ „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში „საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს“ აღასრულებელი დირექტორი ეკა გიგაური საუბრობს.
ეკა გიგაური:
_ ჩემი შთაბეჭდილება ის არის, რომ მიუხედავად იმისა, რომ სტრასბურის სასამართლომ მის მიერ გამოტანილ 5 განაჩენთან დაკავშირებით დაადგინა დარღვევები, თავს არ თვლის ვალდებულად, რომ პასუხისმგებლობა უნდა აიღოს ამ ყველაფერზე.
ეს წარმოუდგენელი რამეა. ფაქტობრივად ამბობს, რომ იმ უსამართლობას, რომელსაც ის ჩადიოდა თავისი გადაწყვეტილებებით, პრობლემად არ თვლის და მიიჩნევს, რომ სჯობს ის იყოს თანამდებობაზე და არა რომელიმე ისეთი მოსამართლე, რომელსაც ასეთი გადაწყვეტილებები არ მიუღია.
ის განცხადება, რომ მისი გაშვებით გამოჩნდება, რომ რეფორმატორებსა და იმ ადამიანებს უშვებენ სამსახურებიდან, ვინც სასამართლოს განვითარებაზე ზრუნავენ, აბსოლუტურად წარმოუდგენელი განცხადებაა.
მის ადგილზე ამ დებატების შემდეგ ნებისმიერი თავმოყვარე ადამიანი უბრალოდ თანამდებობიდან წავიდოდა. ამდენი ხნის განმავლობაში საუბრობდა, რომ მისი ამ გადაწყვეტილების შემდეგ არავითარი სამართლებრივი არგუმენტები არ არსებობს.
ჩვენი კოლეგის, გიორგი მშვენიერაძის მხრიდან ბევრი არგუმენტი იყო მოყვანილი. თავდაპირველად „იმედიდან“ იყო შემოთავზება, რომ არასამთავრობოს 3 წარმომადგენელი მისულიყო, მაგრამ დავინდეთ ეს ადამიანი. 3 ადამიანის მისვლა საჭიროც არ იყო, იმდენად ბევრ ტყუილს ამბობს და იმდენად არაკვალიფიციურად საუბრობს თავისივე გადაწყვეტილებაზე. იმაზე აღარ არის საჭირო საუბარი, რომ მან სტრასბურის 2 გადაწყვეტილების გაცნობა საჭიროდაც კი არ ჩათვალა, საუბარი მის გადაწყვეტილებებზეა, რომლებიც სტრასბურის სასამართლოს მიერ გაკრიტიკებული იყო.
ის, რომ ასეთი მოსამართლეები წამყვან პოზიციაზე არიან, მიუთითებს იმაზე, რომ ჩვენ ძალიან დიდი პრობლემა გვაქვს სასამართლო სისტემაში და სანამ ეს ადამიანები არიან სისტემაში, ღირსეულ მოსამართლეებს არ ექნებათ შესაძლებლობა, რომ ღირსეულად ემსახურონ მართლმსაჯულებას.
_ მურუსიძემ თქვა, რომ იუსტიციის საბჭოს მდივნად მნიშნავდნენ და არავის გახსენებია გირგვლიანის საქმეო. გიგაურმა მემორანდუმიც კი გააფორმა ჩვენთან და იძახდა, რომ მოსამართლეები უვადოდ უნდა გამწესებულიყვნენ სასამართლოშიო. ამაზე რა პასუხი გაქვთ?
_ ეს არის ტყუილი. „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ ძალიან ბევრი ანგარიში არსებობს „ნაცმოძრაობის“ დროს სასამართლოს მდგომარეობასთან დაკავშირებით და ეს შეგიძლიათ ჩვენს ვებ-გვერდზე ნახოთ. არა მხოლოდ გირგვლიანის საქმეზე, რაზეც ჩემი განცხადებებიც არსებობს, არამედ ზოგადად სასამართლო სისტემაში არსებულ პრობლემებთან დაკავშირებით.
მაშინ ჩვენ საიას-თან ერთად მონიტორინგს ვაკეთებდით. საია სისხლის სამართლის საქმეებს აკვირდებოდა, ჩვენ _ ადმინისტრაციულს. გვაქვს ძალიან მწვავე ანგარიშები. ჩვენ გამოვაქვეყნეთ რეკომენდაციები თუ რა უნდა გაკეთებულიყო სასამართლო სისტემაში. პირველი ტალღა ამ რეკომენდაციებს დაეყრდნო. პირველი ტალღის ფარგლებში ეს რეკომენდაციები გაითვალისწინეს.
2013 წელს ჩვენ გავაფორმეთ მემორანდუმი საქართველოს სასამართლოსთან. მაშინ საბჭოს მდივანი იყო მურუსიძე. წარმოადგენდა სასამართლოს და მისი როგორც იურისტის კვალიფიკაციაში ამ განცხადების შემდეგაც ეჭვი მეპარება. იმიტომ, რომ ეკა გიგაურმა და მურუსიძემ კი არ დადეს მემორანდუმი, „საერთაშორისო გამჭვირვალობამ“ და საქართველოს სასამართლოებმა დადეს მემორანდუმი. მემორანდუმის მიზანი იყო, რომ „გამჭვირვალობას“ მოსამართლეების ტრეინინგი განეხორციელებინა. ჩვენ რიგითი და ძალიან ღირსეული მოსამართლეების ტრეინინგი განვახორციელეთ.
ასევე ჩვენ უნდა გაგვეკეთებინა ელექტრონული ბიბლიოთეკა სააპელაციო სასამართლოსთვის და ჩვენ ეს გავაკეთეთ. ასევე საძიებო სისტემა გადაწყვეტილებების თაობაზე უზენაესი სასამართლოსთვის და ესეც გავაკეთეთ. ანუ ჩვენთვის მთავარი სასამართლოს გაძლიერებაა. ჩვენ ამას ვაკეთებდით და ახლაც ბოლო პერიოდში 40-მდე მოსამართლე დავატრენინგეთ კონკურენციის კანონმდებლობაში.
როდესაც მემორანდუმს მოვაწერეთ ხელი, მაშინ მურუსიძესთან სულ 10 წუთიანი შეხვედრა მქონდა. მაშინ ძალიან შეშინებული შემხვდა. ეს ძალიან უცნაური იყო. ამბობდა, რომ როგორც კი ვადა გაუვიდოდა სასამართლოში, მაშინვე აპირებდა წასვლას. იმიტომ, რომ ამ სისტემაში მუშაობა არ უნდოდა.
_ კაპიტან გიგაურს რომ გეძახიან, რა გრძნობა გაქვთ? ეს მურუსიძემაც გაიმეორა.
_ რასაც ჩემთვის წოდების მინიჭებასთან დაკავშირებით ლაპარაკობს, ეს არის სამთავრობო პიარი. გასაგებია, რომ ბიძინა ივანიშვილით დაწყებული და რიგითი დეპუტატებით დამთავრებული ყველა ამ მესიჯზე ლაპარაკობს, რომ მე ეს წოდება მაქვს.
დიახ, მე მაქვს ეს წოდება. მე ვმუშაობდი 4 წელი შესაბამის უწყებაში. ეს წოდება მაქვს იმიტომ, რომ ანტიკორუფციული რეფორმები ჩავატარე. დღეს საზღვარს როცა კვეთს, მათ შორის ბატონი მურუსიძე, ქრთამის გადახდა არ უხდება. ეს ნამდვილად ჩემი დამსახურებაა. მან რისთვის მიიღო უვადო მოსამართლეობა და რატომ დარჩა სასამართლო სისტემაში, ეს არის საკითხავი. როგორც ბატონმა მშვენიერაძემ თქვა, იმ დროს ბატონი მეთოფიშვილიც იგივე სამსახურში მუშაობდა, სადაც მე. მას ჩემზე მაღალი წოდება ჰქონდა. ეს სალაპარაკო თემა არ არის.
ეს არის ის მესიჯ-ბოქსი, რომელსაც მთავრობა იყენებს და უნდა, რომ მე შეურაცხყოფა მომაყენოს. მგონია, რომ ამით ბევრ ღირსეულ ადამიანს აყენებენ შეურაცხყოფას, რომლებიც სამხედრო და პოლიციურ სტრუქტურებში მუშაობენ და წოდებები აქვთ. სათაკილო აქ არაფერია. მთავარია, ღირსეულად ვაკეთოთ ჩვენი საქმე.
_ მან ისიც თქვა, სასამართლოს სადავეები გამოვაცალე ნაცმოძრაობას, მაგრამ „ოცნებისთვის“ არ ჩამიბარებიაო. ამაზე როგორია თქვენი შეფასება?
_ ეს ხომ სასაცილოა. შემდეგ მას ჟურნალისტმა ჰკითხა, თქვენზე ზეწოლას ვინ ახდენდაო და არავინო. წარმოიდგინეთ, ვის გამოაცალა სადავეები და ვის არ გადასცა?! თუკი მასზე არავინ ახდენდა ზეწოლას, სადავეების გამოცლა არ ყოფილა საჭირო, ხომ?!
ეს ადამიანი თავიდან ბოლომდე იტყუებოდა. მას ჰგონია, რომ სასამართლო სისტემაში ყველაზე ღირსეული მოსამართლეა და მასზე უნდა მოხდეს სწორება მოსამართლეების მხრიდან. ეს არის იმის შედეგი, რომ მას დიდი მხარდაჭერა აქვს „ოცნებაში“.
როგორც გითხარით, ერთხელ შევხვდი და ისე შეშინებული იყო, რომ ხმას ვერ იღებდა და სასამართლოდან წასვლა უნდოდა. ის ასეთი ტონით ლაპარაკს ვერ შეძლებდა, ბიძინა ივანიშვილს სისტემის მსხვერპლად რომ არ დაესახელებინა.
_ ამით გაძლიერდა?
_ რა თქმა უნდა. ის კლანიც ზუსტად ამით ძლიერდება. მათ შორის იმ ცვლილებებით, რაც შეიტანა „ოცნებამ“ კანონმდებლობაში. ეს ცვლილებებიც ნაკარნახევი იყო ამ კლანით. ისინი ასრულებდნენ კლანის დავალებას, იცოდნენ, რომ ამ კლანს გააძლიერებდნენ და შემდეგ სასამართლოს მართვას მოახერხებდნენ ამ კლანის მეშვეობით. ეს არის მთავარი.
სასაცილოა, რომ ადამიანი, რომლის გადაწყვეტილებებიც უკავშირდება გირგვლიანს, მოლაშვილს, რომელმაც უდანაშაულო ადამიანი 11 წლით ციხეში გაუშვა და რომლის გადაწყვეტილებაც იმასთან დაკავშირებით, რომ ნაწამები ადამიანისთვის ექსპერტიზა ჩაეტარებინა, რაზეც სტრასბურმაც კი გააკრიტიკა, ამბობს, რომ არ ემსახურებოდა უსამართლობას და ღირსეული მოსამართლე იყო. ეს არის წარმოუდგენელი რამე. როდესაც ვუსმენდი, არ მჯეროდა, რომ ადამიანს ამის ლაპარაკი შეუძლია.
_ მურუსიძე შეეხო „ოცნების“ ოპონენტებს. უსუფაშვილზე თქვა, რომ სასამართლოზე გავლენის მოპოვება უნდოდა, მარგველაშვილზე თქვა, რომ ერთ-ერთი კრიტერიუმი მოსამართლის წარდგენისას საიასთან დაახლოება უნდა ყოფილიყო. ნაცმოძრაობა და არასამთავრობოები პრაქტიკულად ერთმანეთთან გააიგივა. ეს მისი პოზიციაა თუ „ოცნების“ პოზიციას ახმოვანებს?
_ როცა მის ინტერვიუს ვუყურებდი, ჩემ წინ იჯდა არა მოსამართლე, არამედ „ქართული ოცნების“ აქტივისტი. ყველა ის მესიჯ-ბოქსი და გზავნილი, რომელზეც სხვადასხვა დროს „ოცნების“ წარმომადგენლები საუბრობდნენ, ეს ყველაფერი მან გააჟღერა.
შთაბეჭდილება დამრჩა, რომ მათ ამ გზავნილებს ერთი და იგივე პიარ-კონსულტანტი უწერთ. იგივე პიარ-კონსულტანტი ჰყავს, რაც „ქართულ ოცნებას“.ეს ადამიანი არ არის მოსამართლე. თუ „ოცნებას“ ის ძალიან მოსწონს, წავიდეს სასამართლოდან და სიაში ჩაწერონ. აგერ 2 წელიწადში საპარლამენტო არჩევნები მოდის, ჩაწერონ სიაში და თავისი რიგებიდან პარლამენტში აირჩიონ. ან რომელიმე მაღალ თანამდებობაზე დანიშნონ. მაგალითად, იუსტიციის მინისტრის მოადგილედ.
ის არ იყო მოსამართლე, ის იყო პოლიტიკოსი, მას ჰქონდა პოლიტიკური გზავნილები. მათ შორის, როცა კონკრეტული ადამიანების დისკრედიტაციას აკეთებდა. აბსოლუტურად იგივე გზავნილები ჰქონდა, რაც „ქართულ ოცნებას“. მან არ შეიძლება კარგი მაგალითი მისცეს ჩვენს სასამართლო სისტემაში მოქმედ მოსამართლეებს.
საინტერესო რამე თქვა მან, რიგგარეშე მოსამართლეების კონფერენციაზე კვირის ბოლოს ნახავთ, როგორი მხარდამჭერა მაქვსო. ანუ მან უკვე იცის, მოსამართლეები რას იტყვიან ისე, რომ კრება არ ჩატარებულა. ეს ნიშნავს, რომ ამ მოსამართლეებს გზავნილებს უკვე აძლევენ და იმ სალაპარაკო თეზისებს, რაც მათ უნდა გააჟღერონ.
ეს ძალიან სამწუხაროა. ძალიან დიდ პატივს ვცემ ამ კლანის გარდა სხვა მოსამართლეებს, რომლებსაც ამ ადამიანების ატანა უხდებათ და რომლებიც ამ ადამიანების გამო ილანძღებიან.
_ ეს მოსამართლეები სირაქლემას პოზიციაში ხომ არ არიან? როდესაც ხედავენ, რომ ასეთი კლანური სისტემაა და ასეთ გავლენებს ახდენენ მათზე, დავალებებს აძლევენ და ა. შ. არ მოვიდა დრო, რომ ხმა ამოიღონ და ამ კლანს დაუპირისპირდნენ?
_ წარმოიდგინეთ, როდესაც კლანის წარმომადგენლები მიდიან მათთან და ამბობენ, რომ მათ აქვთ მხარდაჭერა „ქართული ოცნების“ მხრიდან, ისინი არიან ხელშეუხებლები და როდესაც მათ ხელშია ამ რიგითი მოსამართლეების უვადოდ გამწესება სასამართლო სისტემაში. როდესაც ეს მოსამართლეები ხედავენ, რომ ყველა, ვინც ამ კლანის წინააღმდეგ ხმა ამოიღო, აღარ გადაინიშნა სასამართლო სისტემაში, ძალიან რთულია, მათ ჩვენ ეს მოვთხოვოთ.
ძალიან ვწუხვარ მოსამართლეთა ამ კორპუსის გამო, რომლებიც პირველ რიგში ამ კლანის გამო ილანძღებიან.
_ მურუსიძემ ისიც თქვა, რომ სასამართლოში დღეს წარმატებებია და საქართველო ევროკავშირის ქვეყნებს შორის მართლმსაჯულების ხარისხით მე-18 ადგილზეა. რამდენად რეალურია ეს ინფორმაცია?
_ მან მოიყვანა შერჩევითად გარკვეული კვლევების შედეგები. მხოლოდ და მხოლოდ ის კვლევები, სადაც პოზიტივზე წერია. მაგრამ ეს კვლევები ერთი კუთხიდან ტარდებოდა. რაც შეეხება საქართველოში სასამართლოს მიმართ ნდობას, ეს ნდობა უფრო და უფრო ეცემა. ამაზე საუბრობენ საერთაშორისო ორგანიზაციებიც და მათ შორის ადგილზე ყოფილი საელჩოებიც.
გავიხსენებ ინვესტორთა საბჭოს ერთ-ერთ სხდომას, როცა ევროკავშირის ელჩმა პირდაპირ თქვა, რომ სასამართლოში სავარაუდო კორუფციებზეა საუბარი და გულისტკივილი გამოთქვა. ასევე სახელმწიფო დეპარტამენტის განცხადებაში საუბარი იყო იმაზე, რომ სასამართლო გარე გავლენებისგან უნდა გათავისუფლდეს.
პირველ რიგში, ჩვენ უნდა შევხედოთ იმას, რა გვაქვს. ვინც მურუსიძის ინტერვიუს შეხედავს, ნახავს, რომ ამ ადამიანის ადგილი სასამართლო სისტემაში არ არის. სანამ ის მოსამართლეებს მოსთხოვს, რომ მას დაემსგავსონ, ჩვენს სასამართლოს არაფერი ეშველება.
იაგო ნაცვლიშვილი, ახალი თაობა