კახა კოჟორიძე – „შესაძლოა, ოქრუაშვილი პრეზიდენტმა შეიწყალოს“

კახა კოჟორიძე - „შესაძლოა, ოქრუაშვილი პრეზიდენტმა შეიწყალოს“იაგო ნაცვლიშვილი, ახალი თაობა

მაშინ, როდესაც ხელისუფლებისა და ოპოზიციის პოლიტიკური შეთანხმებიდან ერთი თვის თავზე სასამართლომ ოპოზიციის ერთ-ერთი ლიდერი ირაკლი ოქრუაშვილი პატიმრობაში დატოვა. ხელისუფლება ისევ ამტკიცებს, რომ ეს საკითხი მოლაპარაკებისა და შესაბამისად შეთანხმების საგანი არ ყოფილა. არადა ამაზე 14 აპრილს, განაჩენის გამოცხადების მეორე დღესვე, ამერიკის საელჩომაც და ევროკავშირის ელჩმაც მკაფიო გზავნილები გააკეთეს და პოლიტიკურ მოტივაციასა და 8 მარტის შეთანხმების დარღვევას გაუსვეს ხაზი.

ამის მიუხედავად „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი ლიდერი მამუკა მდინარაძე ისეც აცხადებს, რომ შეთანხმება ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის შედგებოდა ორი პუნქტისგან. ერთი შეეხებოდა საარჩევნო სისტემას – 120/30-ს და მეორე იმას, რომ პოლიტიკა არ უნდა შევიდეს და არ უნდა ჩაერიოს მართლმსაჯულებაში. მისი თქმით, წინა მმართველობისას იყო, როცა პოლიტიკოსები მოსამართლეებს კონკრეტული გადაწყვეტილებების მიღებას სთხოვდნენ, რაც წარსულს ჩაბარდა.

კონკრეტულად რაზე საუბრობდნენ, როგორი ვარიაციით წარმოედგინათ საკითხის მოგვარება მსჯელობისას და რას ეუბნება პრემიერი საზოგადოებას, როცა ამბობს, რომ ეკლესია არ დაიხურება? – ამ და სხვა საინტერესო საკითხებზე „ახალ თაობასთან“ ინტერვიუში „ლელოს“ ერთ-ერთი ლიდერი კახა კოჟორიძე საუბრობს.

 _ მამუკა მდინარაძემ განაცხადა, რომ კონკრეტული განხილვა არ ყოფილა და მხოლოდ იმაზე იყო საუბარი, რომ სასამართლო საკითხებში პოლიტიკური კომპონენტი არ უნდა იყოს ჩართული. მართალს გვეუბნება ხელისუფლება?

_ საქართველოში შერჩევითი მართლმსაჯულების არაერთი მაგალითი გვაქვს, მათ შორის „ქართული ოცნების“ ხელისუფლების დროს, ეს არის ფაქტი და მოცემულობა. ამის უარყოფა მხოლოდ ხელისუფლების მხრიდან ხდება, ესეც იმიტომ, რომ თვითონ ხომ არ აღიარებენ იმას, რაც ყველასთვის ნათელია და ცხადია. ამის აღიარება არ ხდება ხოლმე არცერთი ხელისუფლების მიერ. არათუ საქართველოში, ალბათ ჩრდილოეთ კორეაშიც არ აღიარებს კიმ ჩენ ინი ადამიანის უფლებების დარღვევის ფაქტებს. ეს ზოგადად ხელისუფლებების დამახასიათებელი თვისებაა, რომ ისინი ისეთ მძიმე ფაქტს, როგორიც პოლიტიკური მართლმსაჯულებაა, არასოდეს არ აღიარებენ.

რაც შეეხება მოლაპარაკებებს, ამ მოლაპარაკებებისას ერთ-ერთი მძიმე საკითხი, რასაც ოპოზიცია თავიდანვე დღის წესრიგში აყენებდა და აუცილებელი პირობა იყო იმისთვის, რომ მოლაპარაკებები შედეგიანად დასრულებულიყო, იყო პოლიტიკური მართლმსაჯულება.

ამის არაერთი მაგალითი გვაქვს, მათ შორის „ლელოს“ მაგალითიც, სადაც ხაზარაძის და ჯაფარიძის მაგალითი ამის კლასიკური მაგალითია. პროკურატურის მოწმეებიც კი იმას ადასტურებენ, რომ არანაირი ფულის გათეთრების ნიშნები არ იყო, ოპოზიცია ამას ამბობს, არასამთავრობოებიც ამას ამბობენ, მაგრამ „ქართული ოცნების“ პროკურატურა მაინც აგრძელებდა ამ საქმის ყოველ მეორე დღეს განხილვას.

სერიოზული დარღვევები იყო სხვა არაერთ საქმეში, რაც ამძიმებდა ვითარებას და აღწევდა პოლიტიკურ პოლარიზებას, რაც არ შედის იმ ადამიანების ინტერესებში, ვისაც სურს, რომ ქვეყანა სწორი მიმართულებით განვითარდეს.

_ 14 აპრილს განცხადება გაავრცელა აშშ-ის საელჩომ, კომენტარი გააკეთა ევროკავშირის ელჩმა. სწორედ პოლიტიკური მიკერძოების ნიშნებზე ისაუბრეს. ამის შემდეგ როცა „ოცნების“ ერთ-ერთი ლიდერი ამბობს, რომ ოპოზიცია იტყუება, ამით საერთაშორისო საზოგადოებას შეურაცხყოფას არ აყენებს?

_ ცხადია. იმიტომ, რომ ამ განცხადებით ხელისუფლება ამბობს, რომ საერთაშორისო საზოგადოების წარმომადგენლები საღ აზრს და ლოგიკურ მსჯელობას მოკლებულები არიან და ოპოზიციის ტენდენციური შეფასებების ტყვეობაში არიან. რა თქმა უნდა, ეს მათი შეურაცხყოფაცაა. ეს ცალსახა დარღვევა იმ შეთანხმების, რომელიც მოხდა. ვერ დავეთანხმები ხელისუფლებას, რომ არ იყო მსჯელობა პოლიტიკურ მართლმსაჯულებაზე. ის ტექსტიც კი, რომელიც ოფიციალურად იქნა შედგენილი, ხელმოწერილი და შემდეგ გამოქვეყნებული, ის ტექსტიც შეიცავს ამას. რა თქმა უნდა, იქ კონკრეტული საქმეების ჩამონათვალი არ მოხვდებოდა. ასე არსად ხდება, სადაც ხელისუფლება იტყოდა, რომ მე ამ კონკრეტულ საქმეებზე მივიღებ ამა და ამ გადაწყვეტილებას.

რაც შეეხება იმას, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ რაღაც პირობა დადო და მერე იმას არ ასრულებს, ეს მე პირადად არ მიკვირს იმ ყველაფრის ფონზე, რასაც ჩვენი ამ წლების განმავლობაში ვუყურებთ. განსაკუთრებით ამ საკონსტიტუციო ცვლილებების ჩავარდნის ფონზე.

„ოცნებამ“ დაიმკვიდრა ეს სახელი – „გადამგდები“. ამ პირობის არშესრულებაც მისი ხელწერაა, თუმცა შესაძლოა შეიცვალოს ვითარება. არც იმას გამოვრიცხავ, 1 თვის შემდეგ პრეზიდენტი გამოვიდეს და თქვას, რომ პოლიტიკური პროცესის მშვიდობიანად წარმართვისთვის ვიწყალებ ირაკლი ოქრუაშვილსო და ამით შესრულდეს ის შეთანხმება, რომელიც არსებობდა. არანაირი ინფორმაცია არ მაქვს შიგნიდან, უბრალოდ, ჩემს ვარაუდს ვამბობ. ირაკლი ოქრუაშვილის საქმე ნამდვილად არის პოლიტიკური მართლმსაჯულების ერთ-ერთი ცალსახა მაგალითი და ცხადია, რომ ასეთი მოქმედებები „ოცნებას“ შეთანხმების შესრულებად ჩაეთვლება.

_ შეთანხმების დროს რა ვარიაციაზე საუბრობდით ამ საკითხების მოგვარების თვალსაზრისით, როცა ამბობთ, რომ პოლიტიკოსი ვერ დაურეკავს კონკრეტულ მოსამართლეს თუ რა გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს მან?

_ მე არ მითქვამს, რომ არ დაურეკავს. მე ვთქვი, რომ ამას არ იტყვიან, რომ დაურეკავს. ძალიან მნიშვნელოვანი განსხვავებაა. „ქართულ ოცნებას“ პირდაპირი კავშირები აქვს სასამართლო ხელისუფლებასთან და ის კლანი, რასაც სასამართლო ხელისუფლებაში ვახსენებთ ხოლმე, ნამდვილად არის პირდაპირ მიბმული. „ქართული ოცნება“ და სასამართლო კლანი ერთად ჩამოყალიბდნენ, ერთნაირი ხედვები აქვთ, ერთნაირი წარმოდგენები აქვთ სასამართლო სისტემაზე, რომ ის უნდა იყოს პოლიტიკური გავლენების გამტარი და არა _ თავისუფალი, დამოუკიდებელი და ადამიანის უფლებების უზრუნველმყოფელი.

_ ანუ შეთანხმება უნდა მოახერხოს სასამართლო და პოლიტიკურმა ხელისუფლებამ?

_ არანაირი შეთანხება არ არის საჭირო. რასაც ეტყვის ხელისუფლება სასამართლოს ამ ტიპის საქმეებზე, იმას გააკეთებს. ამას უბრალოდ არ ეუბნებიან, პირიქით ეუბნებიან, რომ შენ ეს გადაწყვეტილება უნდა მიიღო. ჩვეულებრივი რიგითი მოსამართლე არ მიიღებს გამამტყუნებელ განაჩენს, როცა ხედავს, რომ საქმე პრობლემურია. ის არ იქნება დაინტერესებული, რომ მტკიცებულებების არარსებობის პირობებში ხელი მოაწეროს ადამიანის ციხეში წასვლას. რომ არა პოლიტიკური გავლენა, ის ამას არ გააკეთებს.

_ როგორც მივხვდი, მოსამართლეს მხოლოდ მინიშნება უნდა პოლიტიკური ხელისუფლების მხრიდან?

_ ერთადერთი რამეა საჭირო, რომ „ოცნებამ“ ამ ტიპის საქმეებზე მიიღოს სამართლიანი და სწორი გადაწყვეტილება. ასეთი და ისეთი კი არა, სამართლიანი, მაგრამ ამას არ ეუბნებიან. მოსამართლეებმა იციან, რომ ამ ტიპის საქმეებში ხელისუფლების ინტერესია და შესაბამისად იღებენ იმ ტიპის გადაწყვეტილებას, როგორსაც იღებენ.

მე არ მაქვს ინფორმაცია, რომ ოქრუაშვილის საქმეზე კონკრეტულმა დეპუტატმა მოსამართლეს პირადად დაურეკა, მაგრამ ჩემი დაკვირვებით ეს ასე ხდება. 15 წელია ჩემი პრაქტიკიდან ვუყურებ, როგორ მუშაობს სასამართლო სისტემა. ვმუშაობ როგორც სისტემურ კვლევებზე, ასევე, როგორც ადვოკატი ვარ ჩართული და მაქვს ჩემი ნათელი წარმოდგენა და ეს ჩემთვის მარტივი დასანახია, ისევე, როგორც ნაციონალური მოძრაობის დროს მარტივი დასანახი.

როგორც ნაციონალური მოძრაობის დროს იყო სასამართლო პოლიტიკური გავლენის ქვეშ, ასევეა ახლაც. როგორც ირაკლი კობახიძემ თქვა, მასობრივად ცუდები, მასობრივად კარგები ვერ გახდებიან და რასაც ეტყვის ხელისუფლება, იმას გააკეთებენ. უბრალოდ, ადრე თუ მასობრივად ხდებოდა დაკვეთები, ახლა ეს დაკვეთები ცოტა შემცირებულია და ამიტომ არის ოდნავ განსხვავებული სიტუაცია. ხვალ რომ უთხრას მოსამართლეებს „ოცნებამ“, რომ ისევ ნულოვანი პროცენტით უნდა მიიღონ გამამართლებელი გადაწყვეტილებები, ისინი ამას გააკეთებენ.

_ პრემიერმა პირდაპირ თქვა, რომ ეკლესია არ დაიხურება და კიდევ ვამკაცრებთ რაღაცებსო. ანუ რას გვეუბნება, ვინც კანონს იცავთ, თქვენთვის ვამკაცრებთ, მაგრამ დანარჩენებისთვის ღიად რჩება საკითხი? თუ როგორ უნდა გავიგოთ მისი განცხადება?

_ მე ისე გავიგე, როგორც გონიერი ადამიანების უმრავლესობამ. ხელისუფლება კვლავ შერჩევითად მოქმედებს და ისევ პარტიული მიზნებიდან იყურება. მას მიაჩნია, რომ რადგან ეკლესია გავლენიანია, ამიტომ გავლენიან ინსტიტუტთან საარჩევნოდ დაპირისპირება შეიძლება წამგებიანი იყოს, ამიტომ ასეთ გადაწყვეტილებას ღებულობენ.

რიგითი ადამიანები, მათ შორის გაჭირვებული ადამიანები, რომლებიც ლუკმა-პურისთვის გადაადგილდებოდნენ, ან ეკონომიკურ საქმიანობას ეწეოდნენ, ჯარიმდებიან 3.000 ლარით. დააჯარიმეს 3.000 ლარით ტიტების გამყიდველი, რომელიც ამბობდა, რომ 3 მცირეწლოვანი ბავშვისთვის უნდოდა წამლების ყიდვა.

სხვა ადამიანები კი არ ისჯებიან. მათ შორის გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ჯანდაცვის მინისტრიც კი არღვევდა რეგულაციას და მძღოლის გვერდით ჯდებოდა, რაზეც სამართალდამცავებს ნულოვანი რეაგირება ჰქონდათ და გაჭირვებულ ადამიანებს ჩაგრავენ.

სწორედ ამიტომ დავწერე, რომ დაახლოებით 2000 წლის წინ ძველ საბერძნეთში კანონმდებელმა სოლონმა თქვა, რომ კანონები ჰგავს ობობის ქსელებს, თუ მასში გაებმევა სუსტი მწერი, დაიღუპება, ხოლო ძლიერი მწერი გაგლეჯს ქსელს და დააღწევს თავს. ზუსტად ასეთი ვითარებაა. გავლენიანი ადამიანები თუ ინსტიტუტები არღვევენ კანონს და მასზე არანაირი რეაგირება არ ხდება, დაჩაგრული და სუსტი ადამიანი, როგორც ჩანს, დაბალი ღობეა ხელისუფლებისთვის და ეს არის ამაზრზენი საყურებელი.

ჯანდაცვის სფეროს წარმომადგენლები ამბობენ, რომ ახლა კრიტიკული მომენტია და ახლა ხელისუფლების მხრიდან არაადეკვატური მოქმედებები შესაძლოა ძალიან დამაზიანებელი იყოს და ყველას ძვირად დაგვიჯდეს. რეკომენდაციების თუ ვალდებულებების ნაწილობრივ შესრულება ეფექტის მომტანი არ იქნება. მას ეფექტი ექნება იმ შემთხვევაში, თუ მათ ყველა შეასრულებს.

_ ხალხზე როდესაც ტეხავს პრემიერი ჯოხს და ამბობს, რომ ისინი არიან პასუხისმგებელი, ეს რამდენად სწორია?

_ მე იმ მიდგომას ვუჭერ მხარს, რომ ყველას გვაქვს ჩვენი წილი პასუხისმგებლობა. მოქალაქეს აქვს თავისი წილი მოქალაქეობრივი ვალდებულება და პასუხისმგებლობა. თავისუფალ საზოგადოებაში პასუხისმგებლობის და ვალდებულებების გარეშე სახელმწიფო წარმატებას ვერ მიაღწევს, მაგრამ ჩვენ ვსაუბრობთ სამართლებრივ და პოლიტიკურ პასუხისმგებლობაზე და აქ უდავოა, რომ ხელისუფლებაა პასუხისმგებელი. თუ ჩვენ ვსაუბრობთ, რომ ხალხმა აღასრულოს, ეს შეუძლებელია, ჩვენ ვართ 21-ე საუკუნეში და ასე თემური წყობილების დროსაც არ ხდებოდა.

წესები უნდა აღასრულოს და დაადგინოს ხელისუფლებამ. როგორც ჩანს, მერვე წელსაც ვერ იაზრებენ ამას. როლში ვერ შევიდნენ და არ იციან, რას აკეთებენ და რას ემსახურებიან. მე მგონი, არც კი წაუკითხავთ შესაბამისი წიგნები.

„ლელო“ ასეთ საკითხებს სხვანაირად უყურებს. ჩვენც შევდივართ საარჩევნო პროცესში და „ქართული ოცნებაც“, მაგრამ ჩვენ ამას არ ვუყურებთ პარტიული გადმოსახედიდან, ჩვენ ვუყურებთ სახელმწიფოებრივი და საზოგადოებრივი გადმოსახედიდან. „ოცნება“ კი ამ საკითხს მხოლოდ პარტიული გადმოსახედიდან უყურებს და თან, გარდა იმისა, რომ ადამიანების ჯანმრთელობას საფრთხის ქვეშ აყენებს, ეკლესიის ავტორიტეტსაც საფრთხის ქვეშ აყენებს.

შემთხვევითი არ მგონია, რომ საპატრიარქოსთვის ტყეების გადაცემის საკითხი უნდა გადაწყდეს ამ დღეებში. ჩემი აზრით, შეიძლება მიზანმიმართულად ხდება. ასე წარმოჩინდა, რომ ნორმების უგულებელყოფა ერთობლივად ხდება და მეორე მხრივ თითქოს ამისათვის გასამრჯელოს აძლევს საპატრიარქოს ამ მიწების სახით. ეს დააზარალებს ეკლესიას და ეს ადვილი დასანახია. მიკვირს კიდეც, საპატრიარქოს წარმომადგენლები რატომ არ ხედავენ ამას და რატომ არ უფრთხილდებიან ეკლესიის იმიჯს?! ეს ძალიან მძიმე სანახავია ჩვეულებრივი ადამიანების მხრიდან.

მოქალაქეებზე პასუხისმგებლობის გადატანა ახლა არასახელმწიფოებრივი და მავნებელი საქციელია ჩვენი სახელმწიფოს მხრიდან. მათგან ეს არ მიკვირს, მაგრამ პანდემიის დროს, როცა ყველანი რისკის ქვეშ ვიმყოფებით, ეს შესაძლოა თითოეულ ჩვენგანს ძალიან ძვირად დაგვიჯდეს.

ეს 2-3 კვირა როგორმე უნდა გადავაგოროთ და გამოვიდეთ ამ მდგომარეობიდან, რადგან ეკონომიკის გაჩერება ადამიანებს ძალიან ძვირი უჯდებათ. ნაწილს ექნება დანაზოგი, მაგრამ ბევრი ადამიანი ლუკმა-პურის საშოვნელად იმოძრავებს და თუ ისინი არ დაიცავენ ამ წესებს, ვინც მაგალითი უნდა მოგვცენ – ხელისუფლების წარმომადგენლებმა, მაშინ ხალხს ამ წესების დაცვა გაუჭირდება.

მარნეულში მასობრივად დაიწყეს პროტესტის გამოხატვა, რაც დიდ უკმაყოფილებას გამოიწვევს და ეს ხელისუფლების მხრიდან ცეცხლთან თამაშია. იმედი არ მაქვს, მაგრამ მაინც ვიტოვებ იმედს, რომ ახლა იქნებ მაინც მოეგონ გონს და სახელმწიფოებრივად იაზროვნონ.